ارزش رجحاني گونه‌هاي مرتعي براي گوسفند ماكويي در مراتع كوهستاني كليدداغي جلفا

تعيين رژيم غذايي دام‌ هاي چراكننده در مرتع، يكي از ملزومات اساسي مديريت دام در مناطق مختلف آب و هوايي است. پژوهش حاضر با هدف تعيين رژيم غذايي گوسفند ماكويي در مراتع كوهستاني كليدداغي جلفا به ‌عنوان مراتع معرف مناطق پراكنش گوسفند ماكويي در آذربايجان‌ شرقي انجام شد. ابتدا از يك گلۀ 300 راسي، سه راس ميش بالغ (سه­ ساله)، انتخاب و علامت‌‌‌گذاري شدند. در مرحلۀ بعد با روش فيلمبرداري، مدت زمان چرا از هر گونه ثبت شد. سپس سهم هر گونه در تركيب رژيم غذايي، از نسبت مدت زمان چرا بر روي هر گونه به مجموع زمان چرا از گونه‌هاي گياهي محاسبه شد. بمنظور حذف اثر كم يا زياد بودن سهم هر گونۀ گياهي بر خوشخوراكي، بجاي درصد خوشخوراكي از شاخص رجحان استفاده شد و با استناد به مقادير آن، كلاس خوشخوراكي هر يك از گونه‌‌‌هاي گياهي تعيين گرديد. نتايج نشان داد ارجحيت غذايي دام ‌ها در طول فصل چرا، به ‌‌ترتيب شامل فورب ‌ها، بوته ها و گراس ها مي باشد. در طول دوره آزمايش، گونه هاي Carthamus oxyacantha، Tanacetum pinnatum، Silene aucheriana، Salvia hydrangea، Helichrysumrubicundum، Annualgrasses(BromustectorumوBromusrubens)، Festucaovina، Astragalus effusesوGaliumverumبه ‌ترتيب بيشترين شاخص رجحان را داشتند. مقدار شاخص رجحان آنها، 1.4≤ مي‌‌باشد و به ‌عنوان گونه هاي كلاسІ در نظر گرفته شد. شاخص رجحان گونه هاي Serratulacoriacea، Centaureavirgata، Thymuskotschyanus، Astragalusonobrychis، Resedaaucheri، Centaureaxanthocephalaو Noaeamucronata 1.3-0.7 مي‌باشد كه به ‌عنوان گياهان كلاسΠ در نظر گرفته شد. گونه‌هاي Acanthophyllummucronatum، Artemisia sieberi، Agropyrontauri، Tucriumpolium، Acantholimonatropatanum، Stipabarbata وStachysinflata نسبت به ديگر گونه­‌ها، كمترين مقدار شاخص رجحان را داشتند (0.6≥) و به‌ عنوان گونه هاي كلاسШ در نظر گرفته ­شد. نتايج نشان داد كه خوشخوراكي گونه ها، متناسب با تغيير در تركيب گياهي، در طول فصل چرا يكسان نبود. بنابراين در نظر گرفتن كلاس يكسان خوشخوراكي براي هر يك از گونه‌‌ها در مراحل مختلف رشد، صحيح نمي‌‌باشد و ضرورت دارد در شرح خدمات طرح‌‌هاي مرتعداري به اين موضوع توجه بيشتري گردد.