بررسي نقش ادراك خطر خشك‌ شدن درياچه اروميه در تغيير الگوهاي رفتاري روستائيان پيراموني

ريسك ادراكي روستائيان در برابر خشك‌سالي را مي توان قضاوت ذهني آنان در مورد درجه خطرآفريني خشك‌سالي و تغيير رفتارهاي غير سازنده آنان دانست. خشك شدن درياچه اروميه به دليل اثرات مخربي كه بر جوامع روستايي دارد نيازمند شناخت رفتارها و واكنش هاي روستائيان است تا بتوان حساسيت آن‌ها را نسبت به خشك‌سالي برانگيخت. هدف اين پژوهش بررسي نقش ادراك ريسك خشك‌سالي درياچه اروميه در تغيير رفتارهاي روستائيان است. براي اين منظور تلفيقي از رويكردهاي روانشناسي فردي و اجتماعي بكار گرفته شد. روش تحقيق توصيفي تحليلي بوده است. جهت تحليل داده هاي از آزمون رگرسيون چند متغيره و براي بررسي مدل مفهومي و مدل تجربي از روش تحليل مسير استفاده شد. از مجموع 83 روستاي واقع در فاصله 30 كيلومتري ساحل شرقي درياچه اروميه، با روش تصادفي سامانمند 43 روستا به‌عنوان حجم نمونه انتخاب گرديد. روايي پرسشنامه توسط متخصصان تأييد و پايايي پرسشنامه با استفاده از فرمول آلفاي كرونباخ 88/0 الي 90/0 به دست‌ آمد. يافته هاي پژوهش نشان داد كه ميزان ادراك ريسك، بالاتر از ميانه (1 87/4 7 با ميانه نظري 4) مي‌باشد. نتايج حاصل از روش تحليل مسير بر روي متغير وابسته رفتارهاي عملي كاهش ريسك نشان داد متغيرهاي انتخاب محصول كشاورزي مقاوم به خشك‌سالي، دانش و مهارت، درآمد، سن، طول مدت اقامت، شركت در برنامه هاي آموزشي، نوسازي و بهسازي كانال‌هاي آبياري بر رفتارهاي عملي كاهش ريسك خشك‌سالي اثر مستقيم دارند. همچنين نتايج تحليل مسير بر روي متغير وابسته قصد انجام رفتارهاي كاهش ريسك در آينده نشان داد كه متغيرهاي كشت محصولات مقاوم به خشك‌سالي، خودكارآمدي، سن، سطح تحصيلات، اعتماد، تجربه قبلي ريسك و مسئوليت‌پذيري داراي اثر مثبت و متغيرهاي تعصبات خوش‌بينانه، درآمد و سن متغير ادراك ريسك اثر‌ منفي داشته‌اند. همچنين در بررسي اثرات غيرمستقيم از طريق متغير ميانه ادراك ريسك، دو متغير باورها و درآمد از طريق تأثيرگذاري بر روي متغير كنترل پذيري بر روي متغير قصد و نيت كاهش خطر ريسك خشك‌سالي اثرگذار است.