واكاوي تأثيرات رويكرد برنامه‌ريزي در توانمندسازي روستاييان در فراگرد توسعه پايدار روستايي (مورد مطالعه: شهرستان‌هاي ري و پاكدشت)

تاكنون دو رويكرد «عقلايي گرايي فن محور» و «ارتباطي» در چارچوب و فرآيند برنامه‌ريزي توسعه مطرح بوده‌ است كه در نظام برنامه‌ريزي ايران استفاده از رويكرد عقلايي گرايي در فرآيند مذكور غلبه داشته است. اين پژوهش با هدف واكاوي جايگاه برنامه‌ريزي روستايي و تأثير آن بر توسعه پايدار سكونتگاه‌هاي روستايي در ناحيه شهرستان‌هاي پاكدشت و ري به روش توصيفي‌ـ تحليلي بر روي 54 روستاي نمونه از 124 روستاي ناحيه موردمطالعه انجام شد. براي تعيين ارتباط بين متغيرها از روش مدل معادلات ساختاري و از نرم‌افزار آموس گرافيك استفاده شد. يافته‌هاي پژوهش ناكارآمد بودن رويكرد برنامه‌ريزي در ارتقاي شاخص‌هاي توانمندسازي در توسعه پايدار روستايي را نشان مي‌دهد؛ و اينكه اقدام مؤثري براي ارتقاء شاخص‌هاي فرآيند توانمندسازي روستاييان در راستاي توسعه پايدار روستايي صورت نگرفته است. همچنين، بر اساس مدل ارتباطي استاندارد رويكرد فعلي برنامه‌ريزي از نظر ارتقاء شاخص هاي توانمندسازي روستاييان به‌منظور مشاركت آن‌ها در فرآيند توسعه پايدار روستايي بر مبناي شاخص نيكويي برازش حاصل‌شده؛ داراي برازش نامطلوب است بدين معني كه برنامه‌ريزي در وضع موجود نتوانسته احساس معني دار بودن، اعتماد و اطمينان، شايستگي، خودباوري، خود تعييني، شفاف‌سازي را در بين روستاييان ايجاد نمايد و گيرندگان و بروز دهندگان «توانمندسازي نامولد» هنوز به شكل فزاينده‌اي غلبه دارند. درمجموع يافته‌هاي پژوهش حاضر زمينه لازم براي درك و فهم مشتركي از برنامه‌ريزي ارتباطي فراهم ميسازد. از جنبه‌هاي ادراكي و معرفتي نيز به دنبال آن است تا انسجام لازم در ترسيم خطوط اساسي انگاره نوين توسعه شكل بگيرد و به تعيين چهارچوب الگوي كار رويكرد نوين ياري رساند و بدين ترتيب پشتوانه‌هاي معرفتي و غناي لازم براي كمك به توسعه روستايي مناسب و پايدار از طريق برنامه‌ريزي و عملياتي كردن پروژه‌هاي توليدي و عمراني با مشاركت روستاييان فراهم سازد.