تبيين نظري تغيير ماهيت مناطق ژئوپليتيك در رقابت بين قدرت‌‌ها

از آغاز پيدايش ژئوپليتيك، قدرت و رقابت جهت تسلط بر سرزمين و داشته‌‌هاي آن مبناي اصلي اين دانش قرار گرفته است. بر اين اساس، ژئوپليتيك استعماري نيز كه دوره نخست تاريخ ژئوپليتيك با آن آغاز شده است، با انديشه استعمارگري جهت تصاحب و تسلط بر مناطق جغرافيايي همراه شده است. رقابت جهت دست‌يابي به مناطق و داشته‌‌هاي آن تحت تأثير دو نوع رويكرد قرار گرفته است. بن‌مايه رويكرد نخست بر حقايق جغرافياي طبيعي استوار است و رويكرد دوم مبتني بر ايدئولوژي‌هاي برتري‌‌خواهانه است. همچنان ‌كه در دوره جنگ سرد نيز رقابت قدرت‌ها جهت سلطه بر مناطق ماهيت ايدئولوژيك پيدا مي‌‌كند. قدرت‌‌هاي رقيب در قالب استراتژي‌هايي همچون سد نفوذ، دومينو، ضد دومينو و غيره، خود را آشكار مي‌ساختند؛ سياست‌‌هايي كه زمينه كمتري از حقايق جغرافيايي در آن نمايان بود. بعد از فروپاشي شوروي عصر جديدي آغاز شد، در اين عصر قدرت‌‌هاي منطقه‌‌اي نيز صاحب موقعيت جديدي شدند كه مناطق و حقايق جغرافيايي اهميت دوباره‌اي يافت. به اين ترتيب، پژوهش كنوني در قالب روش تفسيري تحليلي به‌دنبال پاسخ به اين پرسش است كه مناطق ژئوپليتيك در رقابت بين قدرت‌‌ها چه ماهيتي را به خود ديده است؟ فرضيه موجود نشان‌گر اين است كه مناطق ژئوپليتيك در رقابت بين قدرت‌‌ها  ابتدا ماهيت طبيعي داشت، سپس ماهيت ايدئولوژيك يافت و در دوره كنوني نيز حقايق جغرافيايي مناطق مورد تأكيد قرار مي‌گيرد.