بررسي اثر سرعت دوراني، دما، نوع پيچ فشاري و قطر داي بر ميزان روغن استخراج‌شده از دانه روغني كنجد

در سال‌هاي اخير همگام با رشد جمعيت و بهبود سطح زندگي، مصرف روغن‌هاي گياهي رو به افزايش نهاده و موجب افزايش سطح زير كشت دانه‌هاي روغني شده است. اخيراً كنجد به‌عنوان يك گياه مناسب روغني براي كشت در شرايط آب و هوايي ايران مورد توجه قرار گرفته است. در اين پژوهش يك دستگاه عصاره‌گيري از دانه‌ي روغني كنجد، به روش پيچ پرسي طراحي و ساخته شد. آزمايش‌هاي مختلفي براي تعيين ميزان روغن استخراج شده بر اساس پارامتر‌هاي قابل تغيير همچون شكل هندسي پيچ‌هاي پرسي، سرعت دوراني پيچ پرسي، دماي استخراج و قطر داي انجام شد. آزمايش‌ها در سه سطح دمايي (°C 30، 60 و 90)، سه سطح سرعت دوراني (20، 50 و 80 rpm)، سه مدل پيچ پرسي (سر راست با گام ثابت، سر راست با گام متغير و مخروطي) و سه قطر داي (6، 8 و 10mm)، به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي انجام گرديد. نتايج تحقيق نشان داد كه اثر نوع پيچ پرسي، سرعت دوراني، دماي استخراجي و اندازه داي بر ميزان استخراج روغن در سطح يك درصد معني‌دار است به‌گونه‌اي كه پيچ پرسي مخروطي با سطح سرعت rpm 50 و سطح دمايي°C 60 و قطر داي mm6 بيشترين ميزان استخراج روغن را داشت. براي پيش‌بيني ميزان روغن كنجد استخراج شده از شبكه عصبي مصنوعي از نوع پرسپترون چندلايه و مقايسه آن با مدل‌هاي رگرسيوني استفاده شد. نتايج نشان داد كه مدل شبكه عصبي مصنوعي با توپولوژي 183 با ضريب همبستگي 4۷/97 درصد و مجذور ميانگين مربعات خطاي، 0.65 در مقايسه با مدل‌هاي رگرسيون خطي و درجه دوم كارايي بالاتري در پيش‌بيني ميزان روغن استخراجي دارد.