اثر آلودگي خاك‌ها به فلزات سنگين بر توليد گياهان دارويي

بررسي‌هاي سازمان بهداشت جهاني نشان داده است،در سال‌هاي اخيراستفاده از داروهاي گياهي به‌طور چشمگيري در سراسر جهان افزايش يافته است. با گسترش محبوبيت و تجارت گياهان دارويي، سلامت، امنيت و كيفيت مواد خام گياهان دارويي و محصولات فرآوري شده آنها به يك نگراني عمده سازمان‌هاي جهاني تبديل شده است. آلودگي‌هاي زيست محيطي،از جمله فلزات سنگين يكي از معيارهاي كنترل كيفيت گياهان دارويي و محصولات فرآوري شده آنها مي‌باشند. تحقيقات مختلف نشان داده است، غلظتفلزات سنگين در گياهان دارويي به محيط رشد آنها، نوع گونه گياهي، شرايط خشك كردن، ذخيره‌سازي، حمل و نقل و فرآوري آنها بستگي دارد.آلودگي محيط رشد گياهان دارويي به فلزات سنگين ممكن است با تحت تاثير قرار دادن مسير زيست‌ساختي متابوليت‌هاي ثانويه، باعث تغييرات قابل توجه در كميت و كيفيت اين متابوليت‌ها شوند. سازمان بهداشت جهاني حداكثر مقدار مجاز كادميوم، آرسنيك و سرب براي گياهان دارويي رابه‌ترتيب 0/3، 1 و 10 ميلي‌گرمدر كيلوگرماعلامكرده است. حتي برخي عناصر ديگر مانند مس، روي، منگنز، موليبدن و نيكل در سطوح بالا مي‌توانند سمي باشند ولي سازمان بهداشت جهاني تا به امروز محدوديت خاصي براي اين عناصر اعمال نكرده است. با توجه به افزايش استفاده از كود هاي شيميايي، سموم و آفت‌كش هاي مختلف براي افزايش عملكرد محصولات كشاورزي از يك طرف و توسعه شهرنشيني و فعاليت هاي صنعتي و همچنين مكان برداشت نامعلوم گياهان دارويي در ايران، عدم نظارت و نبود مقررات ملي براي جمع‌آوري گياهان وحشي(طبيعي) و احتمال جمع‌آوري از مكان هاي آلوده به فلزات سنگين،ممكن است در مواردياين عناصر در گياهان دارويي انباشته شوند. اقدامات نظارتي كافي و كنترل كيفيت گياهان دارويي و محصولات فرآوري شده آنها در كشور بايد انجام شود. مقاله حاضر به بررسي اثر آلودگي فلزات سنگين بر توليد گياهان دارويي و فراورده هاي آنها مي پردازد.