بيان پذيري مشاهده‌ هاي عرفاني

مسئله امكان بيان مشاهدات عرفاني از مسائل مهم فلسفه عرفان است. در اين زمينه ديدگاه‌هاي متفاوتي وجود دارد كه در جاي خود آن ديدگاه‌ها را تبيين و نقد كرديم. در اين نوشته به طرح ديدگاه بيان‌پذيري بر اساس سه ساحت حقيقت، معنا و زبان مي‌پردازيم؛ آن‌گاه برخي از متون عرفاني را كه مي‌توانند چنين ديدگاهي را تأييد كنند، مطرح مي‌كنيم. ازآنجاكه عارف با شهود حق‌اليقيني با ساحت حقيقت مواجه مي‌شود و توسط عقل منورش آن را فهم مي‌كند، مي‌تواند آن را در قالب‌هاي زباني درآورد؛ البته عارف در هر يك از اين ساحت‌ها، دچار مشكلاتي مي‌شود: در ساحت حقيقت، پيچيدگي و گستردگي آن و نيز ضعف شهود و در ساحت معنا، تازگي و تأويلِ افزوده فكري و نداشتن مهارت معناسازي و در ساحت زبان، استفاده از زبان عرفي و نيز نداشتن زبان فني از جمله مشكلاتي است كه گزارش مشاهدات را براي او سخت و در برخي اوقات غيرممكن مي‌كند.