ضرورت سنجش عقلي دانش ها

در اينكه شناخت انسان از واقع كه علوم مختلف بشري آن را پيگيري و دنبال مي‌كنند، خطاپذير است، ترديدي نيست. دانش منطق از گذشته طراحي و تنظيم شد تا راه بخشي از عوامل خطا را مسدود كند؛ اما درباره منطق و هر دانش ديگري كه درصدد تصحيح خطا و دفع و رفع آن مطرح مي‌شود، اين پرسش به ميان مي‌آيد چه دانشي مي‌تواند به مثابه‌ معيار عمل كرده، امكان انتقال به واقع به صورت خطاناپذير بدان سپرده شود. عقل، موجود اكتشاف‌كننده‌ واقع، از بخشي برخوردار است كه مي‌توان آن را ناقد و سنجشگر معيار دانست. در عين حال اين معيار به امداد و ياري نياز دارد و مكمل آن معيار دين است كه نه محدوديت را به آن راهي هست و نه امكان خطا. دين معيار عقلي را به اين صورت تكريم كرده است كه آن را در احتجاجات ناظر به وجود معيار دين فراخوانده است. در اين نوشتار مي‌كوشيم با توجه به يك آيه از كتاب خدا اعتبار معيار عقلي را در همه‌ عرصه‌هاي دانش و اكتشاف‌هاي بشري، از جمله دانش‌هاي شهودي و حتي در رسيدن به مقاصد دين، نشان دهيم.