تحليل عوامل اقتصادي اثرگذار بر زيست‌پذيري شهري (موردمطالعه: كلانشهر تبريز)

(An Analysis of Effective Economic Factors on Urban Livability (Case: Tabriz Metropolis

از پيش‌شرط‌ هاي اساسي براي برنامه‌ريزي به‌منظور ارتقاي كيفيت زندگي و افزايش سطح پايداري در جوامع مختلف، شناسايي عوامل و عناصر تأمين‌كننده و مؤثر بر زيست‌پذيري شهري است. بُعد اقتصادي زيست‌پذيري، از مهم‌ترين ابعاد تأثيرگذار بر كيفيت زندگي شهري و ارتقاي آن مي‌باشد. بنابراين پژوهش حاضر با رويكرد توصيفي- تحليلي در پي دو هدف اصلي مي‌باشد: شناسايي و بررسي وضعيت شاخص‌هاي اقتصادي مؤثر بر زيست‌پذيري كلانشهر تبريز و سطح‌بندي شاخص‌هاي اقتصادي اثرگذار بر زيست‌پذيري كلانشهر تبريز و ارائه مدل مناسبي با وضعيت زيست‌پذيري كلانشهر تبريز. در اين پژوهش شاخص‌هاي مربوط به بعد اقتصادي زيست‌پذيري در قالب 12 شاخص از طريق مطالعه ادبيات پژوهش‌هاي مرتبط و مصاحبه با خبرگان، شناسايي و سپس از تكنيك مدل‌سازي ساختاري- تفسيري و نرم‌افزار ميك‌مك براي بيان روابط و نوع شاخص‌ها استفاده شد و در نهايت جهت بررسي وضعيت زيست‌پذيري اقتصادي كلانشهر تبريز، از آزمون t تك‌نمونه‌اي استفاده شده است. نتايج پژوهش، بيانگر آن است كه شاخص‌هايي از قبيل: وضعيت امنيت شغلي، درآمد مناسب و كافي، داشتن شغل مناسب، فرصت‌هاي شغلي مناسب و وجود فرصت‌هاي درآمدزايي، اثرگذاري بيشتري نسبت به ساير شاخص‌ها بر زيست‌پذيري كلانشهر تبريز دارند. همچنين وضعيت زيست‌پذيري اقتصادي كلانشهر تبريز، در حد پايين مي‌باشد؛ از ميان 12 متغير پژوهش، تنها دو متغير، توانايي جهت تأمين كالا و خدمات و داشتن شغل مناسب با امتيازهاي 3/10 و 3/07 در وضعيت مطلوبي قرار دارند و ساير متغيرهاي ديگر، پايين‌تر از حد متوسط قرار دارند. بنابراين بهره‌برداري از اقتصاد قوي بازار در راستاي ايجاد شغل مناسب و سرمايه‌گذاري در منطقه، پيشنهاد مي‌شود.

One of the basic preconditions for planning to improve the quality of life and increase the level of sustainability in different societies is identifying the factors and elements that influence urban biodiversity. The economic dimension of livability is one of the most important dimensions affecting the quality of urban life and its promotion. Therefore, the present study is based on descriptive-analytical approach following two main aims: A- Identification and study of the status of economic indicators affecting the livability of the Tabriz Metropolis, B- Leveling economic indicators affecting the livability Tabriz Metropolis and providing appropriate model with livability of Tabriz Metropolis. In this research, the indices related to the economic dimension of livability in 12 indicators were identified by studying relevant research literature and interviews with experts, then structural-interpretive modeling technique and MICMAC software were used to express the relationships and type of indicators. Finally, to evaluate the status of economic livability of Tabriz Metropolis, one-sample t-test was used. The results of the study show the indicators of job security; enough income; proper employment opportunities; appropriate employment and opportunity to earn money were the most effective indicators on improving the livability of Tabriz Metropolis. In addition, the economic livability of the Tabriz Metropolis is low and unacceptable; among the 12 variables of research, only two variables, the ability to provide goods and services, and having a suitable job with the score of 3.10 and 3.07 are in a good condition and other variables are below the average. Therefore, exploiting a strong market economy is recommended in order to create a good job and invest in the region.