ارزيابي مكاني دسترسي به فضاهاي باز شهري در مقطع زماني پس از زلزله با استفاده از الگوريتم‌هاي بهينه‌سازي هاب و ژنتيك (مطالعۀ موردي: شهر گرگان)

آگاهي از وضعيت دسترسي به فضاهاي باز شهري براي اسكان موقت پس از زلزله، از مواردي است كه مي‌تواند در مديريت بحران بسيار حياتي باشد. شناسايي اين نقاط پيش از وقوع زلزله سبب مي‌شود مديران در مقطع زماني ناپايدار و غيرقطعي پس از زلزله تصميم‌گيري منطقي داشته باشند. همچنين اين مسئله تأثير محدوديت‌هاي خاص مكاني و زماني آن مقطع را كم‌رنگ‌تر مي‌كند. در مطالعه حاضر، به ارزيابي چگونگي دسترسي شهروندان شهر گرگان به فضاهاي باز شهري پرداخته شده است. بدين‌منظور از الگوريتم ژنتيك براي حل مسئله‌اي مكان‌محور كه داده‌هاي ورودي آن از GIS گرفته شده، استفاده شد. در زمينه تخصيص بهينه مكان در محيط GIS، دو سناريوي سخت‌گيرانه و سهل‌گيرانه با اعمال و بدون اعمال محدوديت انسداد راه مدنظر قرار گرفتند؛ از اين‌رو براي سناريوي اول 48 قطعه و براي ديگري 153 قطعه زمين به‌عنوان زمين‌هايي با قابليت بالقوه اسكان موقت درنظر گرفته شد. در زمينه حل مسئله تخصيص با استفاده از الگوريتم ژنتيك نيز با اعمال تغييرات در پارامترهاي حل مسئله و در قالب دو سناريوي فوق، شش گزينه مختلف انتخاب شدند كه كمترين مقدار هزينه انتقال جمعيت از مراكز بلوك‌هاي جمعيتي را به فضاهاي باز داشتند. با پذيرش احتمالي‌بودن شرايط پس از وقوع زلزله، نتايج كلي پژوهش نشان مي‌دهند در صورت وقوع زلزله شديد با احتساب انسداد راه در حالت سخت‌گيرانه، 24 و در حالت سهل‌گيرانه، 35 درصد از جمعيت به فضاهاي باز دسترسي دارند. اين موضوع در سناريوي سهل‌گيرانه به‌ترتيب 35 و 47 درصد خواهد بود. نتايج حل مسئله هاب با استفاده از الگوريتم ژنتيك نيز مشابه حالات سهل‌گيرانه و سخت‌گيرانه بدون احتساب انسداد راه است.