ارزيابي ميزان پاسخگويي فضاهاي عمومي شهري به نيازهاي معلولان جسمي حركتي (مطالعه موردي: خيابان فردوسي شهر سنندج)

امروزه در فضاهاي شهري شاهد افراد كم‌توان جسمي‌‌‌حركتي هستيم كه حضورشان در اجتماع ناديده گرفته شده ‌است. از جمله حقوق ضايع‌شدۀ آن‌ها مي‌توان به تحرك و دسترسي ايمن به خدمات، فضاها و تأسيسات عمومي شهرها با حفظ استقلال فردي اشاره كرد. با توجه به اينكه قدرت تطبيق معلولان با بسياري از ناملايمات شهري پايين‌تر از ديگر شهروندان است و اين افراد در بسياري از مواقع ناتوان مي‌مانند، فضاي خانه را به محيط‌ شهري ترجيح مي‌دهند كه اين امر لزوم برنامه‌ريزي براي استانداردسازي فضاهاي شهري و انطباق آن‌ها با نيازهاي معلولان را بيشتر مي‌كند. ايجاد فضاهاي پاسخگو براي افراد داراي محدوديت‌هاي حركتي، نمود تأمين عدالت و ايمني اجتماعي در دسترسي‌هاست كه علاوه‌بر امنيت جاني و بهداشتي، آثار رواني فوق‌العاده‌اي به همراه خواهد داشت و از افسردگي و انزواي معلولان جلوگيري خواهد كرد. هدف پژوهش كاربردي و توصيفي‌تحليلي حاضر بررسي وضعيت فضاهاي عمومي شهري در پاسخگويي به نيازهاي معلولان جسمي حركتي در خيابان فردوسي شهر سنندج و تأثير اين فضاها بر انزواي اجتماعي معلولان است. براي جمع‌آوري داده‌ها از روش پيمايشي و كتابخانه اي استفاده شد. تجزيه‌ و تحليل داده‌ها نيز با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون‌هايي مانند آزمون t ‌تك‌نمونه‌اي و رگرسيون خطي چندگانه صورت گرفت. شاخص‌هاي مورد بررسي در اين پژوهش شامل پياده‌روها، پل‌هاي ارتباطي و دسترسي‌ها، حمل‌و‌نقل درون‌شهري، تجهيزات و مبلمان شهري و ساختمان‌ها و مكان‌هاي عمومي است. يافته‌هاي آزمون t حاكي از آن است كه تمام شاخص‌هاي مورد بررسي ميانگين بسيار پاييني دارد و فضاهاي شهري در منطقه مورد مطالعه قادر به پاسخگويي به نيازهاي اجتماعي و زيستي معلولان نيستند. در اين ميان كمترين ميانگين مربوط به شاخص سيستم حمل‌و‌نقل عمومي (1.1) است. همچنين در تحليل رگرسيون، شاخص حمل‌و‌نقل با ضريب تأثير 0.458 بيشترين تأثير را بر انزواي معلولان دارد. نتايج نشان مي‌دهد در زمينه طراحي و برنامه‌ريزي شهري براي معلولان در خيابان فردوسي سنندج اقدامات مناسب و كافي صورت نگرفته و هيچ‌يك از فضاها و كاربري‌هاي مورد سنجش در محدوده مورد مطالعه از نظر ميزان پاسخ‌دهي براي نيازهاي معلولان وضعيت مطلوبي ندارند كه در اين ميان قابليت دسترسي و وضعيت حمل‌و‌نقل عمومي به‌مراتب وضعيت بدتري داشته و انزواي معلولان را به همراه داشته است.