بررسي پايداري محيطِ كالبدي در محله‌هاي فقيرنشين با تأكيد بر سرمايه اجتماعي (نمونه موردي: محله زمزم شهر تهران)

امروزه در رويكردهاي گوناگون توسعه شهري، سرمايه اجتماعي ‏بعنوان عامل اصلي و شرط لازم جهت توسعه محله‌اي و كاهش فقر مورد تأكيد قرار گرفته است. از اين رو بررسي سرمايه اجتماعي بخصوص در محله‌هاي فقيرنشين ضروري است. هدف اين پژوهش تحليل وضعيت و رابطه سرمايه اجتماعي با پايداري محيط كالبدي در محله فقيرنشين زمزم از منطقه 17 شهر تهران به منظور كسب شناخت لازم و ارائه راهبردهاي مناسب مي‌باشد. روش پژوهش از نوع توصيفي‌ـ تحليلي مي‌باشد. داده‌هاي مورد نياز به روش ميداني و با استفاده از پرسشنامه خانوار گردآوري شد. حجم نمونه به روش كوكران و برابر با ۲۵۰ ‏خانوار تعيين شد و نمونه‌گيري به روش تصادفي سيستماتيك انجام گرفت. اندازه‌گيري شاخص‌هاي سرمايه اجتماعي و پايداري محيط كالبدي با استفاده از مدل ‏SAW انجام شد. وزن شاخص‌ها نيز با روش ‏AHP‏‌ گروهي و با پرسش از ۱۵ خبره دانشگاهي در ‏رشته‌هاي مرتبط بدست آمد. تحليل داده‌ها نيز با روش‌هاي آمار توصيفي، روش همبستگي پيرسون و رگرسيون چندمتغيره انجام شد. يافته‌ها نشان داد مقدار شاخص كلي سرمايه اجتماعي محله زمزم برابر با عدد ‏‏2.32 و در حد متوسط به بالا مي‌باشد. مقدار شاخص كلي كيفيت محيط كالبدي نيز برابر با ۷۱/۱ و بيانگر وضعيت پايين و نامناسبي مي‌باشد. ضريب همبستگي بين پايداري محيط كالبدي و سرمايه اجتماعي ‏‏0.48 و در سطح 0.05 معنادار است. ‏ضريب تبيين نيز نشان داد كه بيش از 80 درصد از ميزان پايداري‎ ‎‎كالبدي ناشي ‏از شاخص‌هاي اعتماد اجتماعي، مشاركت، همبستگي و شبكه اجتماعي است.