بازتاب اجتماعيات در شعر غنايي قرن ششم (برپايه اشعار سنايي، انوري، خاقاني و نظامي)

در قلمرو شعر، نوع غنايي، كهن‌ترين شكلي است كه شاعر در آن خويشتن خويش را به تصوير مي‌كشد و ضمن آن به بيان عواطف شخصي خود از زندگي و جهان مي‌پردازد و شاعر ساختار ذهنش را در قالب يك اثر ادبي به جامعه عرضه مي‌دارد. واقعيت‌هاي اجتماعي و فرهنگي متن جامعه به صورت بازتاب‌هاي عيني اما جزئي و پراكنده كمابيش در آثار ادبي يافت مي‌شود. خوانش اجتماعيات در شعر بازخواني شعر يك دوره يا اشعار يك شاعر، در جهت تحليل دغدغه‌هاي اجتماعي آن دوره است. از آن جا كه قرن ششم جريان‌هاي مختلف سياسي، اجتماعي جامعه و ازجمله شاعر را تحت‌تأثير قرار مي‌دهد، شعر بستر مناسبي براي ترسيم اين دگرگوني‌ها مي‌شود. نگارنده بر آن است تا با نگاهي مقايسه‌اي و به شيوه‌ي توصيفيتحليلي به بررسي مسائل اجتماعي اين قرن در اشعار سنايي، انوري، خاقاني و نظامي بپردازد تا با شناخت طبقات، ارزش‌ها و جريان‌هاي اين عهد به تصويري روشن از واقعيت‌ها و بينش‌هاي حاكم بر ذهن جامعه و شاعر دست يابد. نتيجه ي پژوهش بيانگر آن است كه مشكلات سياسي و اجتماعي غالباً بنياد انديشه و جهت فكري و رفتاري مردم و شاعران را دستخوش تغييراتي كرده كه مانع تكوين يك جهان بيني مستحكم درآنان شده است.