اثر باكتري‌هاي تقويت‌كننده رشد گياه بر عملكرد، اجزاي عملكرد و صفات كيفي ارقام سويا (Glycine max L.) در شرايط مختلف رطوبتي

استفاده از كم‌آبيـاري و باكتري‌هاي تقويت‌كننده رشد گياه بـا صـرفه‌جـويي در مصـرف آب مي‌توانند به‌عنوان راه‌كارهاي مديريت پايدار منابع آب در مزرعه در افـزايش سـطح زيـر كشت و نيز در تعيين الگوي كشت بهينه كمـك نمايند. بر اين اساس، اين تحقيق با هدف ارزيابي نقش باكتري‎هاي تقويت‌كننده رشد گياه در برخي از ارقام سويا تحت رژيم‌هاي رطوبتي به‌صورت كرت‌هاي خرد شده فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه رازي در شرايط آب و هوايي منطقه كرمانشاه در سال زراعي 96-1395 اجرا شد. فاكتورهاي آزمايش شامل رژيم‌هاي مختلف رطوبتي (آبياري كامل در تمام طول فصل رشد (بدون تنش)، قطع آبياري از مرحله اواسط تشكيل غلاف تا انتهاي دوره رشد و قطع آبياري از مرحله پرشدن دانه تا انتهاي دوره رشد) به‌عنوان عامل اصلي و سويه‌هاي باكتري تقويت‌كننده Bacillus licheniformis، B. subtilis و بدون باكتري و ارقام سوياي كوثر، M9 وTMS به‌عنوان ديگر فاكتورها در نظر گرفته شد. صفات مورد بررسي شامل تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، وزن خشك كل، درصد روغن و درصد پروتئين بودند. نتايج نشان داد كه بيشترين عملكرد دانه (380.9 گرم در متر مربع) و وزن خشك كل (1082.8 گرم در متر مربع) در تيمار آبياري كامل به همراه تلقيح با باكتري سوبتيليس در رقم TMS و بيشترين وزن هزار دانه (136.2 گرم) و درصد پروتئين (33.2) نيز در تيمار آبياري كامل به همراه تلقيح با باكتري ليكني‌فورميس در رقم TMS مشاهده شد. كمترين وزن هزار دانه (84.8 گرم)، عملكرد دانه (134.2 گرم در متر مربع)، وزن خشك كل (828.1 گرم در متر مربع) و درصد پروتئين (21.4 درصد) در تيمار قطع آبياري از اواسط تشكيل غلاف و بدون تلقيح باكتري در رقم كوثر مشاهده شد. نتايج اين بررسي همچنين نشان داد كه اثرات برهمكنش بين سطوح مختلف آبياري، كاربرد باكتري‌هاي تقويت‌كننده رشد و ارقام بر صفات مورد ارزيابي سويا معني‌دار نبود. به نظر مي‌رسد كاربرد باكتري‌هاي تقويت‌كننده رشد از طريق افزايش تحمل گياه به تنش كمبود آب به‌ويژه در شرايط تنش ملايم، باعث بهبود عملكرد سويا شد.