بررسي تطبيقي رويكرد آلوسي و سليفه در مسئله علم غيب

رويكرد حس‌گرايانه سلفيه در تفسير مفاهيم ماورائي همچون علم غيب را مي‌توان به‌مثابه اساس هستي‌شناسي اين جريان فكري تلقي نمود. در نوشتار حاضر بررسي تطبيقي انديشه كلامي سلفي‌ها و آلوسي به‌عنوان يكي از منتسبان به اين مكتب، با محوريت مبحث علم غيب با روش توصيفي ـ تحليلي مورد كاوش قرار گرفته است. مطالعات نشان مي‌دهد آلوسي في الجمله تفكرات سلفي را در حوزه تفسير علم غيب مي‌پذيرد، ولي تأثيرپذيري انكارناپذير وي از مشرب صوفيانه، وجوه افتراقي را بين ديدگاه وي و جريان سلفي‌گري رقم زده است. آلوسي از يك‌سو همسو با سلفي‌ها، ضمن تأكيد بر مباحثي چون ضرورت عدم تزاحم تفسير علم غيب با الوهيت و ربوبيت تام ذات الهي، بر غير استقلالي بودن آگاهي به غيب توسط اولياي الهي تأكيد نموده و گستره علوم غيبي را محدود مي‌داند. همچنين تقيد و جمود بر ظواهر برخي آيات مشتمل بر مسائل غيبي و لزوم وجود وسايط در افاضه علوم غيبي به اولياي الهي نيز مي‌تواند دليل قرابت وي با مباني سلفي‌ها باشد. از سوي ديگر عدم اعتقاد به عناويني مانند فراست، توسم، الهام و تحديث و اثبات كرامت براي اوليا بر اساس آيات 26 و 27 سوره جن، از نقاط تمايز وي با ديگر سلفيه است.