تحليل توسعه‌يافتگي شهرستان‌هاي استان يزد از ديدگاه بيابان‌زدايي با كاربرد مدل تاپسيس

بيابان‌‌زايي معضلي جهاني بوده و بيشتر كشورهاي خشك و نيمه‌خشك جهان از جمله ايران با اين پديده مواجه هستند. بيابان‌زايي محدوديت‌‌هاي بسياري از لحاظ كشاورزي، تأمين مواد غذايي، پرورش دام، توسعه صنعت و ارايه هزينه‌‌هاي خدماتي ايجاد مي‌‌نمايد. اين پديده فرايندي است كه به تدريج توسعه و تشديد يافته و هزينه‌‌هاي اصلاح آن به شكل تصاعدي افزايش مي‌‌يابد. بنابراين، توسعه همه جانبه و متعادل فعاليت‌‌هاي بيابان‌‌زدايي بين مناطق مختلف از ضروريت‌هاي امر و شرط لازم دستيابي به موفقيت در كنترل و كاهش آثار اين پديده است. از اين‌رو شناخت و تجزيه و تحليل وضع موجود نواحي مختلف از ديدگاه بيابان‌‌زدايي نخستين گام در فرايند توسعه پايدار منطقه‌‌اي و مبناي سياست‌‌هاي بودجه‌‌بندي، نيروي انساني و غيره را تشكيل مي‌‌دهد. از طرفي ضعف روش‌‌هاي اندازه‌‌گيري سنتي عملكرد، نياز به ارايه روش‌‌هاي نوين و كمي را ايجاب مي‌‌كند. در اين پژوهش به منظور تحليل توسعه يافتگي مناطق از ديدگاه بيابان‌‌زدايي در ابتدا با استفاده از روش آنتروپي شانون اوزان شاخص‌‌ها برآورد و سپس با كاربرد مدل تاپسيس اقدام به تعيين ميزان توسعه يافتگي واحدها شد. نتايج حاصله نشان داد كه شهرستان‌‌هاي اردكان و بافق به ترتيب با نزديكي نسبي 0.5250 و 0.5124 از راه‌‌حل ايده‌‌آل بيابان‌‌زدايي از نظر مجموع شاخص‌‌ها در وضعيت بسيار توسعه يافته و شهرستان‌‌هاي يزد، تفت و مهريز مشتركاً با نزديكي نسبي صفر از راه‌‌حل ايده‌‌آل در وضعيت بسيار محروم مي‌‌باشند. در نهايت پيشنهاد شد كه در فرايند بودجه‌‌بندي و برنامه‌‌ريزي توسعه آتي شهرستان‌‌ها از لحاظ بيابان‌‌زدايي، نتايج و رتبه‌‌بندي به دست آمده مورد توجه قرار گيرد.