نقش سكونتگاه‏هاي روستايي در بروز چالش هاي محيط زيستي اكوسيستم هاي حساس (مطالعه موردي: درياچه زريوار مريوان)

فعاليت‎هايي كه در رابطه با سكونت، توليد، مصرف، حمل‎ونقل و غيره از سوي روستاييان صورت مي‏گيرد در ارتباط تنگاتنگ با محيط‌‌زيست و منابع آن‌‌ها قرار دارد و به طور مستقيم و غيرمستقيم بر اكوسيستم‎هاي پيرامون اثر مي‎گذارد. اين مقاله، با هدف كاربردي و بر مبناي يك پژوهش ميداني تدوين شده است. در اين پژوهش، اثر فعاليت‎هاي‌‌انساني و ارتباط سكونتگاه‌‌هاي‌‌روستايي پيرامون درياچه‌‌ آب شيرين زريوار در شهرستان‌‌مريوان مورد ‌‌‌‌بررسي ‌‌قرار‌‌ گرفته ‌‌است. در اين پژوهش توصيفي، پس از مطالعه‌‌هاي‌‌كتابخانه‌‌اي، داده‌‌هاي‌‌ميداني با ابزار مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه ‌‌گردآوري شده ‌‌است، كه تركيبي از روش‌‌هاي كمّي و كيفي را در بر مي‌‌گيرد. براي تحليل داده‌‌‌ها از آزمون‏هاي‌‌آماري T تك نمونه، ANOVA و مدل‌‌ تصميم‌‌گيري‌‌ چندمعياره ELECTRE و نرم‎افزارهاي ArcGIS و SPSS استفاده ‌‌شده‌‌ است. تحليل داده‌‌ها‌‌، نشان‌‌‌‌‌دهنده رابطه ناپايدار فعاليت‎هاي ‌‌انساني در نُه روستاي‌‌ پيرامون ‌‌درياچه‌‌ با اكوسيستم درياچه است به گونه‎اي كه آلودگي‎هاي محيط‎زيستي زيادي وارد درياچه مي‌‌شود كه سبب تغيير در ساختار و كاركرد اكوسيستم درياچه شده ‌‌است. بر حسب طبقه‌‌ها ارزيابي شاخص‌‌هاي توسعه پايدار با استفاده از مدل الكتره، بُعد اقتصادي با امتياز 0.07845 در طبقه اول از نظر اهميت قرار دارد و بيشترين اثرگذاري را بر روي درياچه داشته است. نتايج آزمون T نشان مي‌‌دهد بيشترين ميانگين به ميزان 12.9321 به بُعد اقتصادي اختصاص يافته است. ابعاد اكولوژيكي و فيزيكي كالبدي در طبقه‌‌هاي بعدي قرار دارند. نتايج نشان داد، از جمله پي‎آمدهاي روابط ناپايدار سكونتگاه‎هاي روستايي با اكوسيستم درياچه زريوار مي‎توان به تغيير و تبديل پوشش اراضي، گسترش ني‎زارها، كاهش و مرگ آبزيان، مسموم شدن پرندگان و كاهش كميّت و كيفيت آب درياچه، كاهش كاركردهاي اجتماعي و محيطي اكوسيستم و در نهايت، اثرگذاري بر تخريب و ناپايداري آن اشاره كرد.