سرشت شبكه‌اي دانش در قرن بيستم و ضرورت اتخاذ رويكرد شبكه‌اي

علم در سده اخير سه وضعيت جدي را تجربه نموده است. مطابق وضعيت نخست، علم يك حقيقت كاملاً مستقل لحاظ شده است كه براساس منطق اكتشاف علمي، صلابت و برتري خود را نسبت به ساير دانش‌هاي غير تجربي اعلام مي‌دارد. در رويكرد دوم، علم به‌مثابه دانشي متأثر از نقش رواني و اجتماعي كنشگرانِ خود، از اسطوره استقلالي پيشين فاصله گرفته و در عمل نشان داده است كه پديده‌اي اجتماعي است. بركنار از اين دو رويكرد كه اولي بر تمايز علم از غيرعلم و دومي بر در هم آميختگي علم و غيرعلم تأكيد دارند، رويكرد سوم بر شبكه‌اي بودن علم تأكيد دارد؛ شبكه‌اي كه تمامي علوم و معارف بشري و تحولات اجتماعي و سياسي و اخلاقيات فردي و غيره در سرشت آن دخالت دارند و تماميت آن بر جهت و روش تحقيق علوم تجربي اثر ‌مي‌گذارد. اينجاست كه علوم تجربي همچون ديگر دانش‌ها از رويكرد شبكه‌اي براي حل مسائل و موضوعات خود بهره مي‌برد. اين نوشتار درصدد است پس از توضيح سير اين سه جريان در تاريخ علم معاصر، ضرورت مطالعات شبكه‌اي دانش را تبيين نمايد.