خودكفايي گندم و رشد جمعيت در چشم‌انداز 1404 در ايران (درآمدي بر نقش سياست خريد تضميني)

در شرايط كنوني، جهت‌گيري برنامه‌هاي اقتصادي و اجتماعي جمهوري اسلامي ايران (ج. ا. ا.) به سمت اعمال سياست‌هاي تشويقي در رابطه با افزايش رشد جمعيت قرار دارد. با افزايش رشد جمعيت، نياز به محصولات خانواده گندم در كشور بيشتر مي‌شود و مسائلي از قبيل كاهش منابع آبي باعث خواهد شد كه توليد اين محصولات در كشور با چالش‌هاي مهمي مواجه باشد. علاوه‌براين، كشور ايران به دليل قرار گرفتن در موقعيت حساس خاورميانه همواره در معرض تهديدات سياسي و اقتصادي قرار داشته است. لذا، تاكنون برنامه‌ريزي‌هاي متعددي به منظور كاهش وابستگي به واردات و ارتقاي ميزان خودكفايي محصول راهبردي گندم در كشور در دستور كار سياست‌گذاري قرار گرفته است. ازاين‌رو، در اين مطالعه با طراحي يك مدل تعادل جزئي پويا به بررسي وضعيت خودكفايي گندم و رشد جمعيت در چشم‌انداز 1404 در ايران و ارزيابي اثربخشي سياست خريد تضميني گندم در اين زمينه پرداخته شد. نتايج نشان داد كه در افق زماني 1404، در صورتي كه قيمت خريد تضميني گندم برابر با تورم ساليانه افزايش يابد، علي‌رغم افزايش جمعيت كشور، شاخص خودكفايي در توليد گندم علاوه بر افزايش، نوسان‌هاي معدودي خواهد داشت. لذا، به منظور دستيابي به خودكفايي پايدار و كاهش وابستگي به واردات اين محصول، پيشنهاد شد كه افزايش ساليانه قيمت خريد تضميني گندم لزوماً متناسب با افزايش تورم و نيز با توجه به تغييرات قيمت محصول جو تصويب گردد.