ارزيابي اقتصادي الگوي بهينه كشت در راستاي كاهش استفاده از منابع آب زيرزميني دشت دهگلان

در سال‌هاي اخير دشت دهگلان، به علت پديده خشكسالي و برداشت بيش از حد از منابع آب، با افت شديد سطح آب زيرزميني و فرونشست زمين مواجه بوده است. باتوجه به اين مهم، يكي از مهمترين راهكارهاي مديريت مصرف آب، مديريت الگوي كشت است كه در شرايط خشكسالي اين راهكار در رفع بحران كم‌آبي اهميت بيشتري پيدا مي‌كند. اين دشت با وسعت 62.4 هزار هكتار و مختصات ‘10 047 تا ‘44 048 طول جغرافيايي شرقي و ‘00 035 تا ‘32 035 عرض جغرافيايي شمالي در شرق استان كردستان قرار دارد. اين پژوهش با هدف تدوين الگوي بهينه كشت محصولات زراعي (گندم، جو، يونجه، پياز، سيب‌زميني، شبدر و اسپرس) تحت شرايط كم‌آبي به‌منظور ارائه برنامه بهينه آبياري، جهت حصول بيشينه‌سازي سود ناخالص مزرعه طرح‌ريزي و اجرا شد. به اين منظور، از آمار و اطلاعات سال زراعي 96-1395 به عنوان ورودي هاي مدل برنامه‌ريزي رياضي اثباتي (PMP) استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه با تدوين الگوي بهينه كشت محصولات زراعي، مقدار صرفه‌جويي آب در سناريوي اول تا سوم به ترتيب به ميزان 22.1، 30.5 و 35.5 درصد و سود ناخالص مزرعه به ترتيب 4.6، 9.3 و 14.8 درصد كاهش مي يابد. لذا مي‌توان گفت كه اعمال سياست كم‌آبياري در مراحلي از رشد محصولات كه حساسيت كمتري نسبت به تنش كم‌آبي دارند، باعث مي شود كه كشاورزان الگوي كشت محصولاتي را انتخاب نمايند كه منافع اقتصادي بالايي در مقايسه با كشت ساير محصولات دارند.