ارتباط فراواني و شدت ابتلا به ارس‌واش (.Arceuthobium oxycedri (DC.) M. Bieb) با مشخصه‌هاي كمي و كيفي درخت ميزبان، شرايط فيزيوگرافي و فرسايش خاك

پژوهش پيش‌‌رو با هدف بررسي ابتلاي درختان ارس به ارس‌‌واش (Arceuthobium oxycedri)، كه وسيع‌ترين دامنه پراكنش را در بين گونه‌هاي دارواش پاكوتاه در جهان دارد، انجام شد. نمونه‌برداري در جنگل‌هاي حفاظت‌شده ارس منطقه پرور در سطح 400 هكتار و با استفاده از 60 قطعه‌نمونه به‌ابعاد 20×20 متر مربع به‌صورت تصادفي سيستماتيك انجام شد. نتايج آناليز تشخيص نشان داد كه مشخصه‌هاي درصد پوشش علفي، جنسيت پايه‌ها، درصد شيب دامنه و حتي جهت دامنه، ارزش تشخيصي چنداني براي تعيين شدت ابتلا ندارند. برعكس، بيشترين همبستگي در صفاتي مانند بيرون‌زدگي ريشه، قطر يقه، مساحت تاج درخت، ارتفاع از سطح دريا و ارتفاع درخت مشاهده شد. ازنظر توزيع فراواني و شدت ابتلا، كمترين فراواني پايه‌هاي آلوده و كمترين شدت ابتلا به ارس‌واش در كلاسه ارتفاع فوقاني (2500 تا 2700 متر)، شدت فرسايش كم و درختان بدون بيرون‌زدگي ريشه مشاهده شد. نسبت درختان مبتلا به كل درختان در شيب‌‌هاي 30 تا 60 درصد و جهت‌‌هاي شمالي و غربي كمتر بود. براساس نتايج اين پژوهش، درختان با تاج‌پوشش وسيع‌تر، ارتفاع بلندتر و قطر يقه بيشتر، حساسيت زيادتري به اين گياه انگلي دارند. بيشترين شدت ابتلا در درختان بزرگ‌تر توده مشاهده شد، به‌ويژه درختان واقع در ارتفاعات پايين‌تر و درختاني كه با تخريب بوم‌سازگان و فرسايش خاك ضعيف شده بودند و بيرون‌‌زدگي ريشه‌‌ داشتند، بنابراين در صورت ادامه گسترش ارس‌واش در جنگل‌‌هاي ارس و عدم يافتن راهكار غيرمخرب براي كنترل جمعيت اين گياه انگلي، به‌ويژه براي مناطق با حساسيت بيشتر (مانند رويشگاه‌هاي كم‌ارتفاع‌تر جوامع ارس)، تخريب برخي از اين جوامع در آينده‌اي نه‌چندان دور غيرقابل‌انتظار نخواهد بود.