حساسيت دمايي نرخ دي‌اكسيدكربن متصاعد‌شده از خاك توده جنگلي راش ممرز (پژوهش موردي: جنگل شصت‌كلاته گرگان)

چگونگي اثرات تغيير دما بر تنفس خاك از ناشناخته‌هايي است كه موجب عدم قطعيت در پيش‌بيني وضعيت آينده چرخه جهاني كربن مي‌شود. حساسيت دمايي تنفس خاك (Q10) مؤلفه‌اي كليدي به‌منظور تخمين بازخورد تنفس خاك به گرمايش جهاني است. هدف از پژوهش پيش‌‌‌رو، بررسي حساسيت دمايي تنفس كل خاك براساس تغييرات سالانه دما و محتواي رطوبتي خاك در يك توده راش ممرز بود. به‌منظور انجام اين پژوهش، ابتدا 12 قطعه‌نمونه به ابعاد 3 × 3 متر (شش قطعه‌نمونه در زير تاج‌پوشش و شش قطعه‌نمونه در روشنه) مشخص شد. سپس نمونه‌برداري در سه نقطه تصادفي از هر قطعه‌نمونه انجام شد. تنفس ماهانه خاك با استفاده از چمبر ديناميكي بسته در نقاط تعيين‌شده طي يك سال اندازه‌گيري شد. نتايج اين پژوهش بيانگر همبستگي معني‌دار بين حساسيت دمايي تنفس خاك و متغيرهاي محيطي شامل دماي خاك، محتواي رطوبتي خاك و دماي هوا در سطوح اطمينان 95 و 99 درصد بود. همچنين، حساسيت دمايي تنفس خاك در قطعه‌نمونه‌هاي زير تاج‌پوشش بيشتر از روشنه بود. در حالي‌كه كمترين نرخ تنفس خاك در فصل زمستان مشاهده شد (0/94 ميكرومول بر متر مربع در ثانيه)، بيشترين حساسيت دمايي تنفس خاك نيز به همين فصل و قطعه‌نمونه زير تاج‌پوشش (4/23) اختصاص يافت. بر اين‌ اساس، افزايش جزئي در دماي خاك به‌ويژه در فصل زمستان منجر به تغيير چشمگيري در نرخ تنفس كل خاك و به‌هم‌خوردن تعادل چرخه كربن در توده‌هاي جنگلي اين منطقه خواهد شد.