آموزه رجعت «ضروري مذهب» يا «اختصاصي مذهب»

مشهور اماميه «رجعت» را ضروري مذهب مي شمارد؛ در مقابل، اهل‌سنت مصرّانه رجعت را يكسره انكار مي كنند و شيعۀ اماميه را در باور به اين آموزه، مورد نقد و اتهام قرار مي دهند. شيعيان با استدلال هاي قرآني و روايي به تبيين اصل رجعت و نيز دفاع از شبهات پرداخته اند. در اين ميان، شماري از علماي اماميه، رجعت را ضروري مذهب نمي دانند و حتي كساني بر لزوم اعتقاد به آن اصراري ندارند. پر روشن است كه بيرون كردن رجعت از دايرۀ ضروريات مذهب، لزوماً به معني نفي و انكار خودِ رجعت نيست. اين جستار، پس از بررسي ادلة ضرورت رجعت از سوي عالمان اماميه و نيز با ملاحظه ادلۀ غيرضروري بودن اين باور از سوي برخي ديگر از عالمان مذهب، بدين نكته رهنمون گرديده است كه رجعت نه از ضروريات مذهب اماميه، بلكه از «اختصاصات» آن است. بررسي نهايي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه بي توجهي به تغيير و تطور معاني واژگان، خلط ميان اختصاصي و ضروري مذهب، غلفت از اجماع مدركي، تصور تلازم ميان تواتر و ضرورت و نيز تصور تلازم ميان اشتهار و ضرورت، مهم‌ترين عواملي است كه منجر به اختلاف ديدگاه‌هاي علماي اماميه دربارۀ اهميت موضوع رجعت شده است.