جريان كلامي شام بين نفي و اثبات

عرب هاي مسلمان، با آغاز فتوحات در قرن اول هجري و ورود به منطقۀ شامات كه از جمله مهم‌ترين ايالت هاي امپراتوري بيزانس بود، با مسيحيتي مواجه شدند كه در طي سال‌هاي پيدايش و توسعۀ خود، با بهره گيري از علوم و فرهنگ يوناني و به واسطۀ نزاع‌هاي فلسفي و عرفاني پيرامون مباحث الهياتي، به مكتبي پرمسئله و داراي جريان ها و فرقه‌هاي مختلف تبديل شده بود. وجود چنين سابقه اي در شامات، موجب شده است گروهي فتح شامات را زمينه‌ساز ورود بعضي از اين تفكرات، مباحث و مسائل در جامعۀ نومسلمان شامي بدانند كه به موجب آن، مسلمانان شامي با تأثيرپذيري از الهيات مسيحي، جريان كلامي مستقلي را در شام پديد آورند. در مقابل، گروهي يا منكر وجود چنين جرياني در قرن اول در شامات هستند و يا آن كه پيدايش مباحث الهياتي را در شامات، به عوامل داخلي جهان اسلامي نسبت مي دهند. در اين نوشتار، با تبيين دلايل قائلان به وجود جريان كلامي شام و پاسخ‌گويي به دلايل منكران جريان كلامي شام، به اثبات اين جريان در قرن اول هجري خواهيم پرداخت و نشانه‌هاي وجود آن را بيان خواهيم كرد.