ارزيابي تغييرات عملكرد كمّي و كيفي اسانس رازيانه (Foeniculum vulgare Mill.) در شرايط تنش شوري

به‌منظور بررسي اثر شوري آب آبياري بر عملكرد كمّي و كيفي اسانس رازيانه (Foeniculum vulgare Mill.)، آزمايشي به‌صورت كرت‏هاي يك‌بار خرد شده در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در سه تكرار در شرايط زراعي انجام شد. تيمارهاي آزمايشي چهار ژنوتيپ رازيانه شامل دو رقم P11820065 آلماني و 11486 اروپايي و دو ژنوتيپ بومي همدان و لرستان بودند. تيمارهاي شوري آب آبياري نيز شامل سه سطح 2 (شاهد)، 5 و 8 دسي‌زيمنس بر متر بود. براي استخراج اسانس از دستگاه كلونجر استفاده شد. نتايج نشان داد كه شوري بر كليه صفات به استثناء آلفاپينن، ميرسن و درصد اسانس معني‏دار بود. ژنوتيپ‏ها نيز از نظر آنتول، آلفافلاندرن، گاماترپينن، درصد و عملكرد اسانس تفاوت معني‏داري نشان ندادند. برهم‌كنش ژنوتيپ در شوري بر كليه صفات اثر معني‏داري داشت. ژنوتيپ P11-820065 بيشترين درصد اسانس (3.90%)، عملكرد اسانس (91.41 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد خشك بذر (2359.7 كيلوگرم در هكتار) را در سطح شوري شاهد دارا بود، ولي با افزايش سطح شوري روند كاهش عملكرد بذر و اسانس در ژنوتيپ‏هاي غيربومي با شيب تندتري نسبت به ژنوتيپ‏هاي بومي بود. ميزان آنتول به‌عنوان مهمترين تركيب رازيانه نيز تا شوري 5 دسي‏زيمنس بر متر افزايش و بعد كاهش نشان داد كه روند تغييرات آن عكس ميزان اسانس بود. براساس نتايج اين تحقيق، در شرايط شوري آب آبياري ژنوتيپ‏هاي بومي به علت تحمل بيشترشان نسبت به استرس شوري، از بازده اقتصادي بالاتري برخوردار بودند. شوري آب بر نوع مواد تشكيل‌دهنده اسانس بي‌تأثير بود و تنها مقادير اين تركيب‌ها تحت ‌تأثير آن قرار گرفت.