معرفت‌شناسي در مكتب جامعه‌گرايي: تلاش توأمان براي مقيد ساختن معرفت و گريز از نسبي‌گرايي

جامعه‌گرايي يكي از مكاتب منتقد سنت روشنگري و انديشه مدرن در منظومه فكري غرب معاصر است. مايكل سندل، السدير مك‌اينتاير و چارلز تيلور از نظريه‌پردازان اصلي و چهره‌هاي شناخته‌ شده اين مكتب فكري به طور مشخص به نقد مباني فلسفي و بنيان‌هاي ليبراليسم مي‌پردازند. يكي از حوزه‌هاي رويارويي جامعه‌گرايان با ليبرال‌ها معرفت‌شناسي است كه اين مقاله محورهاي اصلي آن را بررسي مي كند. انديشمندان جامعه‌گرا مشتركاً معرفت جهان‌شمول‌گرا و نيز فردگراي ليبرال را نقد مي كنند و در مقابل از معرفتي محدود به دو قيد تاريخ و اجتماع دفاع مي‌كنند. البته به باور ايشان، تاريخي و اجتماعي شمردن معرفت سبب گرويدن آنان به مسلك ذهني‌گرايي و نسبي‌گرايي نمي‌شود، بلكه بيانگر محدوديتي است كه ذهن آدمي در فرايند شناخت با آن روبه روست. برخلاف نسبي گرايان، جامعه‌گرايان از وجود واقعيت عيني و امكان كشف آن، البته از مجراي اجتماع، سخن مي‌گويند. محور مشترك ديگر در معرفت‌شناسي جامعه‌گرايي، باور به لزوم وجود پيوند ميان هست و بايد است. از اين رو، آنان ليبراليسم را به دليل ادعاي بي‌طرفي ارزشي و ترويج ايده جدايي دانش از ارزش مورد انتقاد قرار مي‌دهند.