درآمدي بر مدرسه فلسفي استاد جوادي آملي

مدرسۀ فلسفي استاد جوادي آملي ذيل مكتب قم و مكتب قم ذيل نظام حكمت صدرايي تعريف مي‌شود. پژوهش حاضر در پي توصيفي پديدارشناختي از مدرسۀ فلسفي آيت‌الله جوادي آملي است. چنين توصيفي از قِبل بررسي ظهورات متعدد يك انديشه صورت مي‌پذيرد تا بنيادي را كه موجب تحقق ظهورات شده، هويدا سازد. پژوهش حاضر از رهگذر بررسي دو مسألۀ فلسفي چونان ظهوري از ظهورات انديشۀ استاد جوادي آملي صورت مي‌پذيرد. اولين مسأله، رابطۀ علم و اراده است. تصوير ارائه‌شده از رابطۀ علم و اراده در انديشۀ ايشان، از تصوير مذكور در انديشۀ علامه طباطبايي متمايز است. درحالي‌كه علامه طباطبايي علمِ‌به‌بايد را علم حضوري و منشأ آن را عقل عملي مي‌دانند، آيت‌الله جوادي آملي علمِ‌به‌بايد را علم حصولي مي‌داند كه ذيل حكمت عملي قرار دارد و صادركنندۀ آن عقل نظري است. دومين شاهد، اشاراتي است كه استاد جوادي آملي ذيل تعريف فلسفه در ابتداي اسفار مطرح مي‌كنند. در انديشۀ استاد جوادي آملي فلسفه به هستي‌شناسي قطعي تعريف مي‌شود؛ هستي‌شناسي‌اي كه مشتمل بر شناخت مفهومي و تصديق برهاني بر وجود اشياء است. آنچه از قِبل اين توصيف حاصل مي‌شود، آن است كه انحصار توانايي ادراك به ساحت عقل نظري و نحوۀ ابتناء عقل عملي بر عقل نظري، بنيادي است كه مدرسۀ فلسفي ايشان بر آن استوار شده است. در اين مدرسه، عقل نظري و مراتب آن يعني عقل تجربي، عقل نيمه‌تجريدي، عقل تجريدي و عقل ناب، اهميت ويژه مي‌يابد.