بازتعريف جامعه‌شناختي مفهوم محله از نگاه ساكنان: مطالعۀ پديدارشناسي محلۀ كن منطقۀ 5 شهر تهران

در عصر حاضر شهرنشيني به مثابۀ يكي از پديده‌هاي اجتماعي كه مي‌تواند زمينه‌ساز توسعه باشد و خود معلول توسعه است، از ضروريات زندگي محسوب مي‌شود. شهر را نه ساختمان‌ها و مبلمان شهري بلكه تعاملات شهروندان و حس شهروندي مي‌سازد و به آن هويت مي‌بخشد. محله خردترين واحد در يك نظام شهري است. اين مقاله به دنبال پاسخ به اين سؤال است كه در يك پهنۀ وجود، چه مؤلفه‌هايي سبب مي‌شود ساكنان، ادراك زيستن در محله را داشته باشند. هدف مقاله بازتعريف مفهوم محله در ذهن ساكنان آن و روش مورد استفاده پديدارشناسي توصيفي است. جامعۀ مورد مطالعه محلۀ كن واقع در منطقۀ 5 شهر تهران است. تعداد شركت‌كنندگان در مصاحبه‌ها 32 نفر بوده‌اند و از اشباع نظري نيز استفاده شده است. در اين مقاله مفاهيم و نظريه‌هاي پاتنام، كولي، لينچ، شولتز و راپاپورت نيز به كار برده شده است. از بررسي و تحليل مصاحبه‌هاي انجام‌شده، سه درون‌مايۀ اصلي هويت‌بخشي ، سرمايۀ اجتماعي و امر ذهني به دست آمده است كه تركيب اين سه درون‌مايه، تعريف محله در ذهن ساكنان كن است. تفسير اطلاعات نشان مي‌دهد كه تنها نمي‌توان از منطق اعتباري و كالبدي به پديدۀ محله نگريست. شاخص‌هاي غير كالبدي در تشخيص و ماهيت محله نقش اساسي دارد.