تحليل جامعه‌شناختي پيامدهاي حضور صنعت نفت بر توسعۀ اجتماعي -اقتصادي - فرهنگي مناطق نفت‌خيز از منظر ذينفعان محلي (مورد مطالعه: ساكنان حوزۀ ميدان نفتي دارخوين)

همراه با ورود صنعت نفت به مناطق نفت‌خيز، ساكنان محلي در كنار درك تمايزهاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي؛ پيامدهاي زيست‌محيطي، تغييرات معيشتي، سبك زندگي، دگرگوني ارزش‌ها و هنجارها را نيز تجربه كرده‌اند. حضور صد سالۀ نفت، تجربه‌هاي ساكنان بومي را در چندين دورۀ زماني سامان داده است كه با تغييرروابط قدرت، گسترش ارتباطات و دانش برآمده از تغييرات گفتماني پساجنگ از يكسو و آگاهي از نقش و اهميت كنش‌محورانه بر پيشرفت پروژه‌ها از ديگر سو، دريافت‌ها و مطالبات آنان شكل تازه‌اي به خود گرفته است. در اين مقاله از منظر ذينفعان محلي، پيامدهاي توسعۀ ناشي از صنعت نفت تحليل و بررسي شده است. با استفاده از رهيافت نظريۀ بنياني، تجارب زيستۀ مردم ساكنان مناطق نفت‌خيز در حوزۀ ميدان نفتي دارخوين، از طريق انجام مصاحبه‌هاي باز و نيمه‌ساختار‌يافته گردآوري و نتايج از طريق كدگذاري‌هاي باز، محوري و انتخابي در چهار الگوي پارادايمي دسته‌بندي شده‌اند. اين چهار الگو شامل پديده‌هاي مركزي وفاداري مشروط، توقع از نفت، احساس ناكارآمدي و بي‌قدرتي و نيز مقاومت و تهديد، در گسترۀ رويكردهاي حمايتي و انتقادي از حضور نفت جاي گرفته‌اند. از تلفيق مدل‌هاي مفهومي، پديدۀ مركزي بيگانگي ساكنان مناطق نفت‌خيز نسبت به توسعه و پيامدهاي آن‌ پديدار شده است كه پيوند دهندۀ مفاهيم و مقوله‌هاي چهار مدل پارادايمي بوده و با خرده‌فرهنگ عشيره‌اي، جداافتادگي ساكنان، احساس تبعيض و بي‌قدرتي آنان سازگار است.