خودماني‌سازي بازار؛ تهيدستان و سياست معاش

از دهۀ هفتاد با عقب‌نشيني فزاينده دولت از تأمين معاش توده ها، تهيدستان مجبور بوده اند مايحتاج ضروري زندگي شان را در بازار رها شده خريداري كنند. اين مقاله با تمركز بر سال‌هاي رياضت اقتصادي در اوايل دهۀ نود خورشيدي مي كوشد به اين پرسش پاسخ دهد كه تهيدستان در واكنش به تهاجم گسترده بازار به كدام سياست يا استراتژي معيشتي متوسل شده اند؟ تحقيق بر پايه نظريه «پيشروي آرام» و به روش كيفي (مردم‌نگاري) انجام شده است. كانون اصلي مطالعه شهرهاي سلطان آباد و اكبر آباد و مناطق مجاور آن در حاشيه پايتخت است. داستان زندگي تهيدستان در سال‌هاي اخير نشان مي دهد گروههاي حاشيه اي شده براي ادامۀ بقا به بازاري منعطف تر و دوستانه تر پناه برده اند.  خودماني سازي بازار يا همان ترتيبات غير رسميِ خريد نسيه شيوه اي خاص از تأمين كالاهاي مصرفي در بازار است كه با موقعيت مادي ناامن و شكنندۀ گروه‌هاي فاقد امتياز شهري سازگاري بيشتري دارد. با وجود اين، با شدت گرفتن دست درازي بازار به زندگي تهيدستان مجموعه اي از كشمكش ها و مقاومت‌هاي روزمره در مناسبات بازار خودماني بروز كرد. تصاحب آرام اموال و دارايي دكان ها و فروشگاه ها اقدام عملگرايانه تهيدستان براي رهايي از تنگناهاي معيشتي بود.