كليشه سازي در گذار از صفحه آرايي سنتي به چاپ سنگي دوره قاجار

دوران  قاجار، مصادف با نفوذ  فرهنگ وهنر و ساخته هاي صنعت غرب در ايران است . برخي از اين اتفاقات، به دنبال تبادلات سياسي و ورود اختراعات و صنايع جديد نظير دستگاه هاي چاپ، دوربين عكاسي و... تاثير به سزايي بر هنر سنتي ايران گذاشت. كليشه سازي، از شيوه هاي رايج حاكمان در جهت يكدست سازي فرهنگي و حفظ همبستگي است. اين مقاله به روش توصيفي و تحليلي و با مقايسه دو سند دوره قاجار يكي دستنويس و ديگري چاپ سنگي كه هر دو مربوط به دهه ي اول قرن چهاردهم هجري است، دستاوردهاي جديد صفحه آرايي با توجه به كتاب آرايي سنتي را مورد سوال و تحليل قرار داده و كليشه سازي دوره قاجار را كه برگرفته از فرهنگ ملي و سياست گذاري هاي حكومتي بود، به ويژه دركليشه هاي تصويري بررسي مي كند. از نتايج اين تحقيق آنست كه؛  با توجه به تاثيرات چاپ سنگي، يكي از دستاوردهاي صفحه آرايي اين دوران،  كليشه سازي و ارائه ي الگوهاي تصويري مبتني بر حافظه فرهنگي و علايق مردم و سليقه هاي سياسي و حكومتي است. اين كليشه ها، برداشتي از سمبل هاي ملي و باستاني و نُسَخ دستنويس هستند كه با شكل كاركردي جديد، توسط هنرمندان و دست اندركاران چاپ سنگي، به دوران معاصر انتقال يافت.