عنوان مقاله :
رودخانه‌هاي شهري و تفكر تاب‌آوري در برابر آشوب سيل، برنامه‌ريزي تاب‌آور رودخانۀ كن
پديد آورندگان :
بهرامي ، فرشاد دانشگاه تهران , آل هاشمي ، آيدا دانشگاه بين‌المللي امام خميني (ره) , متدين ، حشمت‌الله دانشگاه تهران
كليدواژه :
سيل , مديريت رود , تاب آوري , رود كن , معماري منظر
چكيده فارسي :
تاب‌آوري به عنوان يك رويكرد نو در مواجهه با آشوب‌هاي محيطي در دهه‌هاي اخير مورد توجه معماران منظر قرار گرفته است. اين رويكرد كه جايگزين مناسبي براي رويكردهاي صلب و مهندسي تلقي ميشود، در پروژه‌ها و طرح‌هاي گوناگون منظر در سراسر جهان مورد بهره‌برداري قرار گرفته است. رود كن به عنوان اصلي‌ترين رود شهري تهران، با وجود زيرساخت‌هاي مهار و كنترل سيل، همچنان در برابر اين آشوب آسيب‌پذير است. رويكردهاي صلب و تك‌بعدي براي كنترل سيلاب، نه تنها آشوب سيل را كنترل نكرده، بلكه زيرساخت‌هاي اكولوژيكي و ساختاري آن را نابود ساخته است. در اين راستا، اين پژوهش در پي يافتن راه‌حل و پاسخي براي اين سؤال است كه رويكرد تاب‌آوري محيطي چگونه و تا چه ميزان بر مديريت آشوب سيل در رودخانه‌هاي شهري تأثير‌گذار است؟ اين نوشتار مشخصاً به نقش و تأثير احتمالي استفاده از اين تفكر در ساماندهي رودخانۀ كن تهران، در برابر سيلاب مي‌پردازد. بر اين اساس، اين پژوهش با بررسي چهار پروژۀ موفق دنيا، اصول و راهكارهاي تاب‌آوري در برابر سيلاب رودخانه‌اي را استخراج كرده و بر اساس اين اصول و راهكارها، برنامه‌ريزي و راه‌حل‌هايي براي اين رود آشوبناك ارائه داده است. زمان، آزمودن، آستانه، يادگيري و تنوع به عنوان اصول تاب‌آوري و صفه‌سازي در كران رود؛ و تالاب به عنوان راهكار براي مواجهه با مسئلۀ رود كن از اين چهار پروژه استخراج شده‌اند. علاوه بر آن، به دليل درگير بودن رشته‌هاي مختلف در اين موضوع نياز به تعامل چندرشته‌اي و برنامه‌ريزي با دربرگيري رشته‌هاي مختلف است؛ در نتيجه، اين اصول و راهكارها، برنامه‌ريزي و ساماندهي منظر رود كن را به سوي يك برنامۀ جامع و چندرشته‌اي سوق مي‌دهند. به عبارتي ديگر، برنامه‌ريزي رود كن نياز به يك رويكرد چندرشته‌اي با تأكيد بر مسائل منظر و اكولوژيك دارد. اين برنامه‌ريزي جامع و چندرشته‌اي كه مبتني بر تفكرات تاب‌آوري در برابر سيل است، مي‌تواند به عنوان الگويي براي رودهاي شهري ديگر كه در برابر آشوب سيل آسيب‌پذير هستند، قرار گيرد.
