تصويري از باغ حارث (امير بلخ)؛ براساس حكايت رابعه از الهي نامۀ عطار

شكل و طرح باغ بخش مهمي از خصوصيات آن را بازنمايي مي‌كند. باوجود اين، معمولاً گوناگوني طرح باغ دست‌كم به اندازۀ اهميتي كه دارد مورد توجه قرار نمي‌گيرد. مطالعۀ باغ‌هاي موجود و يا اسناد و مدارك باغ‌هايي كه زماني وجود داشته‌اند، ازجمله راه‌هاي اصلي براي شناخت گونه‌هاي مختلف باغ است. اما با توجه به اينكه بسياري از باغ‌ها تخريب شده‌اند، فهم باغ‌سازي برخي دوره‌ها به‌راحتي ميسر نيست. در نبود نمونه‌هاي يادشده، متون تاريخي و ادبي با بازنمايي تصويري از باغ، زمينه‌اي براي مطالعه فراهم مي‌كنند. براين اساس هدف اين مقاله بازيابي تصوير باغي است كه عطار حين توصيف داستان رابعه به‌طور ضمني آن را شرح داده است. اين مقاله در پي پاسخ به اين پرسش‌ها است كه طرح كلي باغ حارث كه صحنۀ رابطۀ دو شخصيت مد نظر شاعر است، چگونه است و براساس توصيفات شاعر، اين باغ چه عناصري را شامل مي‌شود. مقاله با تفسير متن در پي پاسخ دادن به پرسش‌هاي تحقيق است و تصوير بازيابي‌شده براساس تفسير متن شعر با تصويرهاي ديگر مقايسه خواهد شد. مطالعات صورت‌گرفته نشان مي‌دهد كه باغ حارث از دو بخش تشكيل شده است و اين دو بخش از طريق يك عمارت به هم متصل مي‌شده‌اند. باغ بخشي بيروني و عمومي داشته كه در جلوي عمارت طاق قرارگرفته بوده است. اين باغ، باغي خصوصي نيز داشته كه دربردارندۀ كوشك و چمن يا خياباني مي‌شده كه حوضي بر سر راه خود داشته است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه اين باغ خصوصي احتمالاً ساختاري طولي داشته و بي‌شباهت به باغ توصيف شده توسط«هروي» در سده‌هاي بعد نيست.