خشكي و منظر ارزيابي شاخص‌هاي منظرين در بسترهاي خشك

در حال حاضر يك سوم از بستر زمين را محيط‌هاي خشك تشكيل مي‌دهند. اتحاديۀ بين‌المللي حفاظت از طبيعت، زمين‌هاي خشك را به ‌عنوان مناطق داراي كمبود آب تعريف مي‌كند، جايي كه بارندگي ممكن است محدود بوده و يا فقط براي يك دورۀ كوتاه باشد. با توجه به شرايط آب و هوايي و مداخلات روزافزون انساني در اكوسيستم‌ها، و با توجه به گسترش لجام‌گسيختۀ شهرها، خشكي و خشكي‌زايي و زمينۀ ظهور آن يعني بسترهاي خشك و چگونگي تعامل انسان با آن، از موضوعات روز و دغدغه‌هاي معماران منظر و نظريه‌پردازان و طرفداران محيط زيست است. اما آنچه تا به امروز صورت گرفته، تفسير و ارزيابي اين بسترها در زمرۀ پديدۀ صرفاً اقليمي و بعضاً در چارچوب موضوعي اكولوژيكي است، كه نقش انسان را به عنوان مخاطب مؤثر و متأثر از آن ناديده مي‌گيرد و يا كم اهميت مي‌كند. اين پژوهش به روش كيفي و با استدلال منطقي به واسطۀ مطالعات كتابخانه‌اي، به مرورادبيات موضوع در حوزۀ فرايند ادراك منظر پرداخته و به دنبال تفكري منظرين و نشان‌دادن پتانسيل‌هاي عينيذهني بسترهاي خشك در قالب منظر خشك است. بدين منظور براي رسيدن به پاسخ سؤالات پژوهش، به دليل وجود شاخص‌هاي تدوين‌شده براي ارزيابي مناظر از دو نظريۀ عيني در قالب ويژوآل لندز و ديگري نظريۀ ذهني در چارچوب نظريۀ جيكوبز استفاده شده است. ارزيابي و تحليل شاخص‌هاي بصري و ذهني بسترهاي خشك در اين دو قالب، نشان مي‌دهد كه در ارزيابي مؤلفه‌هاي زيست‌شناختي و فيزيكي بسترهاي خشك كه شامل مورفولوژي، پوشش گياهي، بافت و رنگ است، با شاخص‌هاي مورد نظر تطابق‌پذيري وجود داشته و مي‌توان اين بسترهاي طبيعي را از چارچوب صرفاً آب و هوايي و محيط زيستي فراتر دانست و براي آن هويتي منظرين قائل شد.