مقايسه تطبيقي كيفيت محيطي پياده‌راه‌هاي تجاري و بازارهاي سنتي،نمونه موردي: پياده راه پانزده خرداد و بازار قديم تهران

فضاهاي عمومي شهري عناصري كليدي در ارتقاء زيست شهروندان به حساب مي‌آيند. از جمله چنين فضاهايي مي‌توان به فضاهاي تجاري اشاره نمود، كه از گذشته تاكنون جايگاه خود را در شهرها حفظ نموده‌اند و همواره به‌عنوان قلب تپنده شهر به حساب مي‌آمده‌اند. بازارهاي سنتي و پياده‌راه‌هاي تجاري دو نمونه متفاوت از چنين فضاهايي هستند كه امروزه در هسته‌هاي مركزي اغلب شهرهاي بزرگ در حوزه‌هاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي ايفاي نقش مي‌كنند. بر همين اساس در اين پژوهش پياده‌راه پانزده خرداد و بازار قديم تهران با هدف سنجش مؤلفه‌هاي كيفيت محيطي مورد بررسي قرار گرفته اند. شاخص‌هاي تبيين كننده اين موضوع از طريق مروري بر متون معتبر جهاني استخراج شده و از طريق پيمايش ميداني و تهيه پرسشنامه گردآوري شده‌اند (n =200). روش پژوهش توصيفي تحليلي بوده و به‌منظور خلاصه سازي شاخص‌ها و تعيين تأثير هر يك از متغيرها بر عوامل تبيين‌كننده كيفيت محيط، از روش تحليل عاملي اكتشافي استفاده شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد شش عامل «فعاليت و عملكرد»، «قابليت دسترسي»، «پاسخ‌دهندگي»، «قابليت پياده مداري»، «سيما و منظر» و «اجتماع پذيري» به ترتيب بالاترين سهم را در تعريف كيفيت اين فضاها دارا مي‌باشند. به‌منظور مقايسه كيفيت محيط در پياده‌راه و بازار، امتيازات عاملي استاندارد شده محاسبه شده‌اند كه نتايج آن نشان مي‌دهد كيفيت محيط در پياده‌راه پانزده خرداد به ميزان جزئي از بازار قديم بهتر است. همچنين نتايج تفصيلي‌تر بيانگر برتري پياده‌راه نسبت به بازار در چهار عامل فعاليت و عملكرد، قابليت دسترسي، پاسخ‌دهندگي و وضعيت پياده‌مداري است و در دو عامل اجتماع پذيري و سيما و منظر برتري با بازار بوده است. حفاظت از بناهاي ارزشمند، جلوگيري از اغتشاش محيطي، تأمين امكانات اقامتي، پذيرايي و بهداشتي، فروش صنايع دستي، اختلاط كاربري‌ها و افزايش خرده فروشي‌ها، طراحي براساس مقياس انساني و جلب مشاركت بخش خصوصي از اصلي ترين راهكارهاي پيشنهادي اين پژوهش براي ارتقاي كيفيت اين فضاها مي‌باشد.