از محله سنتي تا محله معاصر؛ كندوكاوي در راهكارهاي احياء هويت محلي در شهر امروز

تاكنون ديدگاه‌هاي متنوعي در رابطه با نقش محله مطرح شده‌اند. اگرچه با توجه به ويژگي‌هاي زندگي امروز، وابستگي افراد به قلمرو سكونتي آن‌ها و خدمات آن كاهش يافته، ليكن نياز به ارتباط چهره به‌چهره هنوز زوال نيافته و اهميت طراحي محله و توانايي آن براي ارتقاء تعامل اجتماعي و تعلق خاطر به محيط زندگي همچنان در نظريات توسعه پايدار مورد توجه است. يكي از مؤثرترين روش‌هاي مطالعه ويژگي‌هاي محله از طريق مطالعه سابقه تاريخي آن در محله‌هاي سنتي امكان‌پذير است. در اين راستا، اين نوشتار احياء هويت محلي را در شهر امروز در مقابل احياء كالبدي محله‌هاي سنتي طرح مي‌نمايد. احياء هويت محلي، احياء حس‌مكان و اجتماع محلي است و مي‌تواند با زندگي شهري امروز انطباق يابد. براساس تحليل‌ها، در فرايند ادراكي از هويت، دو مرحله «بازشناسي» و «تشخص» اهميت دارد. مولفه‌هاي مربوط به تحليل حوزه بازشناسي هويت محلي در محله سنتي در اين نوشتار در چهار محور با عناوين مرزبندي اجتماعي فرهنگي محله، نظام سلسله‌مراتبي فضايي و فعاليتي، رعايت مقياس، انسجام و هماهنگي در بافت و سيماي كالبدي، مركز محله و خدمات محلي دسته‌بندي شدند. از سوي ديگر، مؤلفه‌هاي مربوط به تحليل حوزه تشخص، ذيل عنوان شاخصه‌هاي معنايي مورد تحليل قرار گرفتند. با الهام از ويژگي‌هاي محله سنتي و توجه به شرايط خاص و نيازمندي‌هاي حوزه‌هاي مسكوني معاصر، اصلي‌ترين فرصت‌ها و راهكارهاي احياء هويت محله ها و تقويت پايداري آن‌ها براساس جداول تحليلي سوات، به صورت سيزده راهكار در پنج دسته‌بندي اصلي به صورت انطباق و اتصال مناسب با شهر، خودكفايي نسبي، ساماندهي كالبدي، مردم يكردن و تقويت حس‌تعلق انساني ارائه شده است. در فرايند تبيين راهكارها به موضوع انعطاف‌پذيري و ماهيت دو بعدي محله‌هاي معاصر از نظر دارا بودن برخي ويژگي‌هاي شهري در عين داشتن ابعاد محلي توجه شده است كه آن‌ها را از طرفي با روح كلي محله‌هاي سنتي پيوند مي‌دهد و از طرف ديگر با شرايط زندگي امروز متناسب مي‌سازد.