رويكردي تحليلي به بررسي جنسيت و تفاوت‌هاي آن در ادراك فضاي كالبدي، نمونه موردي: فرهنگسراهاي شهر تهران

هدف تحقيق حاضر، رسيدن به آيتم‌هاي ضروري در طراحي فضايي معماريست، كه براي هر دو گروه جنسي كاربر فضا طراحي شده باشد. چنين فضايي، محصول توجه به تفاوت‌هاي ادراكي دو جنس استفاده‌‌كننده از فضا مي باشد. ادراك فضا، از مهم‌ترين و پيچيده‌ترين ابعاد شناخت و سنجش فضا مي‌باشد. يكي از ابعاد مهم تفاوت‌هاي فردي انسان‌ها، جنسيت است و به‌نظر مي رسد كه جنسيت با نگرش‌هاي افراد و ادراك آن‌ها از پديده‌ها رابطه داشته باشد. در نتيجه چنين تفاوت‌هايي، ممكن است افراد مختلف در رويارويي با فضا ادراك متفاوتي نسبت به يكديگر داشته باشند. چنين موضوعي مستقلاً كمتر بررسي شده است و نتايج چنين آزمايش‌هايي مي‌تواند تأثير قابل توجهي در ارتقاء كيفيت محيط‌هاي انساني داشته باشد. اين مقاله درصدد پاسخگويي به پرسش‌هاي زير است: آيا بين جنسيت و ادراك فضاي كالبدي رابطه‌اي وجود دارد؟ و در ادراك فضاي كالبدي توسط جامعه آزمودني، بين دو جنسيت، تفاوت معناداري در توجه به ويژگي‌هاي فضا وجود دارد؟ فرهنگسراهايي در تهران انتخاب شده‌اند و گروه‌هاي پاسخ‌دهنده مؤنث و مذكر به منظور سنجش مفاهيم ادراكي فضا مورد استفاده قرار گرفته‌اند. روش پژوهش، آزمون افتراق معناييست. براساس نتايج حاصله، افراد در رويارويي با محيط، به تمام جنبه‌هاي فضاي معماري، مقولات بصري، رواني، ادراكي و عملكردي توجه دارند. بنابراين بايد در طراحي به تمام جنبه‌هاي ادراكي كاربران و تفاوت‌هاي آنان توجه نمود. اين امر باعث ادراك كامل‌تر و خاطره‌انگيزي آن فضا شده و كاربران بهتر و با كيفيتي بالاتر با آن ارتباط برقرار كرده و زمان بيشتري را با رضايت خاطر در آن سپري مي‌نمايند. از يافته‌هاي اين پژوهش مي‌توان به تفاوت‌هاي ادراك زنان و مردان از فضاي كالبدي دست يافت و با رعايت آن‌ها در طراحي فضاهاي عمومي، به ارتقاء كيفيت حضور هر دو جنس در فضا كمك كرد.