بررسي ارتباط بين كيفيت كالبدي مسكن و شاخص‌‌هاي امنيت تصرف در مناطق حاشيه‌نشين (مورد شناسي: محله وكيل‌‌آباد شهر اروميه)

تأمين حق سكونت، يك اصل اساسي و لازم براي بهبود شرايط زندگي فقراي ساكن در سكونتگاه‌هاي حاشيه‌نشين شهري به‌شمار مي‌رود و فقدان امنيت تصرف منجر‌به عدم تمايل به مشاركت و سرمايه‌‌گذاري در بهبود مسكن و آسيب‌‌هاي رواني در ساكنان مي‌‌شود. اين پژوهش در‌پي پاسخ به اين سؤال است كه شاخص‌‌هاي امنيت تصرف تا چه ميزان بر كيفيت مساكن در محله وكيل‌آباد اروميه تأثيرگذار است؟ روش تحقيق در اين پژوهش از نوع توصيفي تحليلي بوده و اطلاعات مورد‌نياز تحقيق به روش پيمايشي و با ابزار پرسشنامه كسب شده‌‌اند. در‌نهايت با استفاده از مدل‌‌هاي آماري مختلف از‌قبيلِ آزمون ميانگين، تحليل عاملي، رگرسيون خطي و مدل مسير به كمك نرم‌افزار SPSSبه تجزيه‌و‌تحليل اطلاعات پرداخته مي‌شود. با استفاده از تحليل عاملي، عوامل امنيت تصرف در سه گروه قراردادي، مشاركتي و تجربه‌محور جاي گرفتند. براي بررسي كيفيت مسكن نيز از چهار شاخص مصالح ابنيه، پوشش ابنيه، سطح زيربنا و رضايتمندي ساكنان استفاده شد. نتايج حاكي از آن است كه عوامل امنيت تصرف رابطه مستقيم و قوي با ارتقاي كيفيت مساكن در محله مورد مطالعه دارد. نتايج آزمون ميانگين نشان داد كه براي عامل مشاركتي، شاخص خويشاوندي و روستامحور بين ساكنان محدوده بيشتر است؛ اما ساكنان نسبت‌به حمايت نهادهاي سياسي چندان اميدي ندارند. نتايج آزمون رگرسيون نيز نشان داد كه از ميان عوامل امنيت تصرف، تأثير عامل تجربه‌محور بر امنيت تصرف زمين و كيفيت كالبدي مسكن بيشتر و عامل قراردادي كمتر بوده است. براي ارتقاء امنيت تصرف، ابتدا بايد شاخص‌هاي تجربه‌محور به‌ويژه نگراني ساكنان از آوارگي بعد از تخليه و سپس ترس از ميزان نارضايتي نهادهاي عمومي از اسكان در محله مورد رفع و بررسي قرار گيرد و به جاي ارائه سند مالكيت، استفاده از مالكيت‌‌هاي جمعي و مدل‌‌هاي اجتماعي‌محور پيشنهاد مي‌‌شود.