بعد سلامت طراحى شهرى

با پيشرفت دانش پزشكى و ارتقاى استانداردهاى بهداشتى، شيوع بيمارى هاى واگير كاهش يافته، ولى آنچه هم كشورهاى توسعه يافته و هم جوامعى نظير ايران درگير آن هستند، بروز بيمارى هاى غير واگيرى مانند فشار خون بالا، ديابت، و سكته قلبى است. در حال حاضر مشكل اصلى بهداشت شهرها افزايش شهروندانى است كه از كم تحركى، چاقى، و بيمارى هاى مرتبط با آن ها رنج مى برند. امروزه در نگرش جديد علوم پزشكى، تحقيق ارتقاي سلامت انسان يك حوزه ميا نرشت هاى قلمداد شده و از سوى متخصصان رشت ههاى بسيارى از جمله تخص صهاى مرتبط با محيط كالبدى نظير معمارى، معمارى منظر، برنام هريزى، و طراحى شهرى بدان توجه شده است. در اين نگرش محيط انسان ساخت بستر زندگى و فعاليت انسان است و نقش مهمى در ارتقاى سلامت او دارد، از اين رو طراحى شهرى، رشته اى كه امكان مداخله مستقيم بر محيط انسان ساخت را فراهم مى كند، توانايى بسيارى در بهبود ابعاد گوناگون فضاهاى شهرى و مكان سكونت شهروندان، به منظور ارتقاى سلامت آن ها،از طريق تشويق شان به زندگى فعال، دارد هدف اين مقاله بررسى تحليلى مفهوم سلامت و الزامات آن براى محيط زندگى سالم و فعال از دريچه رشته طراحى شهرى است. در اين نوشتار تلاش مى گردد كه، تعامل بين دو مفهوم سلامت و محيط انسا ن ساخت، از منظر دستاوردهاى حاصل از همكارى رشته طراحى شهرى با حوزه علوم پزشكى، بررسى شود، سپس چهارچوب مفهومى تحقيق مدل مكان پايدار معرفى و با استفاده از اين مدل، عوامل محيطى موثر بر سلامت برشمرده و در انتها رابطه علت و معلولى كيفيتهاى طراح ىشهرى با ابعاد مختلف سلامت در يك نمودار علّى نمايش داده م ىشود. يافت ههاى مقاله نشان م ىدهد كه از يك سو، سلامت علاو هبر ابعاد متعارفى چون بعد اجتماعى و اقتصادى بعد فضايى هم دارد و از سوى ديگر، طراحى شهرى نيز بعد سلامت دارد و لازم است بر اين ابعاد در كنار يكديگر توجه شود.