اثر كودهاي زيستي و شيميايي بر صفات رشدي و اجزاي عملكرد دانه ماش (.Vigna radiata L) تحت تنش سميت مس

به منظور بررسي اثر سطوح مس و كاربرد كودهاي زيستي و شيميايي بر صفات مورفولوژيكي، اجزاي عملكرد و عملكرد دانه ماش (.Vigna radiata L) آزمايشي به صورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‎هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. فاكتور اول غلظت مس در چهار سطح شامل صفر، 50 ، 100 و 200 ميلي‎گرم بر كيلوگرم خاك و فاكتور دوم كاربرد كود شيميايي و كودهاي زيستي شامل باكتري ريزوبيوم Sinorhizobium meliloti و قارچ شبه ميكوريز Piriformospora indica، به صورت منفرد و تلفيق آنها باهم و همچنين شاهد بدون كود بودند. نتايج نشان داد كه صفات مورفولوژيك شامل ارتفاع بوته، تعداد و سطح برگ تحت تاثير غلظت بالاي مس در خاك كاهش يافتند و با كاربرد  P. indica ميزان آنها در بيشترين حد بود. بيشترين وزن خشك اندام هوايي و ريشه براي سطح mg.kg150 مس به دست آمد. كاربرد كود شيميايي ، P. indica و S. meliloti باعث افزايش وزن خشك ريشه نسبت به ساير تيمارهاي كودي شدند. بالاترين عملكرد دانه (1.045 گرم) با كاربرد كود شيميايي در تيمار عدم آلودگي مس حاصل شد. تيمارهاي كودي بر تعداد نيام اثر معني داري نداشتند ولي كاربرد تلفيقي قارچ و باكتري باعث افزايش تعداد دانه در نيام شد. كاهش معني دار صفات مورد مطالعه در اثر غلظت بالاتر مس نشان دهنده آنست كه ماش گياهي حساس به تنش آلودگي مس مي باشد. مقايسه ميانگين تركيبات تيماري نشان داد كه كاربرد كود شيميايي و P. indica در غلظت هاي پايين سبب افزايش تحمل گياه در برابر سميت مس شدند و در مقابل در غلظت هاي بالا استفاده از S. meliloti منجر به تحمل بهتر سميت مس نسبت به ساير تيمارها گرديد.