بررسي سودمندي و كيفيت محصول توليدي در كشت مخلوط كلزا (Brassica napus L.) و نخود (Cicer arietinum L.) تحت تأثير نيتروژن

از كشت مخلوط به‌عنوان ابزاري سودمند جهت ارتقاء بهره برداري از منابع زيست‌محيطي موجود، در مقايسه با بوم نظام‌هاي زراعي كشت خالص ياد شده است. ازاين‌رو، پژوهشي به‌صورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در دانشكده كشاورزي دانشگاه تهران در سال زراعي 1394 اجرا شد. فاكتورها شامل الگوي كشت خالص كلزا و كشت مخلوط با نخود و چهار سطح نيتروژن شامل صفر، 40، 80 و 120 كيلوگرم نيتروژن در هكتار بودند. نخود نيز در دو حالت عدم مصرف نيتروژن و با مصرف 40 كيلوگرم نيتروژن در هكتار به‌صورت خالص كشت شد. نتايج نشان داد كه اثر نيتروژن و الگوي كشت بر صفات كلزا معني دار بود، ولي اثر متقابل آن ها معني دار نبود. بيشترين مقادير اجزاي عملكرد، عملكرد بيولوژيك، شاخص كلروفيل، فتوسنتز، عملكرد دانه (304 گرم در مترمربع) و عملكرد روغن كلزا (129 گرم در مترمربع) با مصرف 120 كيلوگرم نيتروژن در هكتار بدون تفاوت معني‌دار با سطح كودي 80 كيلوگرم نيتروژن در هكتار به دست آمد. كشت خالص كلزا نيز از نظر تمامي صفات مورد بررسي به استثناي شاخص كلروفيل برگ در بالاترين سطح قرار گرفت. همچنين، كشت خالص نخود با دريافت 40 كيلوگرم نيتروژن بدون تفاوت معني دار با عدم مصرف نيتروژن، بيشترين عملكرد دانه و پروتئين (به ترتيب 192 و 71 گرم در مترمربع) را داشت. كشت مخلوط عملكرد دانه كلزا و نخود را كاهش داد ولي شاخص هاي مختلف، سودمندي كشت مخلوط نسبت به خالص را تأييد كردند. در تمام كشت هاي مخلوط، نسبت برابري زمين بالاتر از يك بود. همچنين، عملكرد معادل كلزا در كشت مخلوط بيشتر از كشت خالص بود. كشت مخلوط كلزا نخود با مصرف 120-80  كيلوگرم نيتروژن در هكتار، بيشترين كارايي استفاده از زمين و سودمندي را داشت.