اولويت‌بندي معيارهاي موثر در كاهش پايداري اكوسيستم‌هاي زراعي استان آذربايجان‌غربي با تكنيك دلفي فازي

با توجه به اهميت امنيت غذايي براي جمعيت رو به رشد كشور و نياز به پايداري اكوسيستم هاي زراعي، هدف از تحقيق اولويت بندي شاخص هاي اكولوژيكي، اجتماعي و اقتصادي موثر در پايداري توليدات زراعي مي باشد. معيارهاي اكولوژيكي با 6 زيرمعيار، اجتماعي با 7 زيرمعيار و اقتصادي با 5 زيرمعيار مورد بررسي قرار گرفتند. داده هاي مورد نياز با بهره گيري از نظرات گروهي از اساتيد، محققان و كارشناسان ارشد زراعت استان آذربايجان غربي و از طريق تكميل پرسشنامه در سال 1397 جمع آوري شد. با استفاده از تكنيك دلفي فازي، ارزش وزني معيارها و زيرمعيارها تعيين شد. نتايج حاكي از آن بود كه زيرمعيار محدوديت منابع آبي با وزن نسبي 0.22 و زيرمعيار عدم استفاده از نتايج تحقيقات علمي محققان در بخش كشاورزي توسط كشاورزان با وزن نسبي 0.25 به ترتيب بيشترين اهميت را در بين معيارهاي اكولوژيكي و اجتماعي داشت. در بين معيارهاي اكولوژيكي، اقتصادي و اجتماعي، معيار اقتصادي داراي بيشترين تاثير در كاهش پايداري توليدات زراعي استان بود كه در اين بين زيرمعيار هزينه توليد بالا و درآمد پايين كشاورزان با وزن نسبي 0.27 بيشترين اهميت را داشت. بنابراين مشكل توليد پايدار در اين استان، كمبود آب آبياري و به تبع آن درآمد پايين كشاورزان است و با توجه به اينكه دسترسي كشاورزان به منابع علمي و نتايج حاصل از تحقيقات محققان مشكل است، بنابراين به نظر مي رسد ارائه الگوهاي مناسب كشت و استفاده از سيستم هاي مدرن آبياري، آيش گذاري زمين ها به منظور ذخيره آب، برگزاري كلاس هاي ترويجي و آموزشي جهت بهبود كيفيت در مراحل مختلف توليد، برداشت و فرآوري محصولات براي كشاورزان مي تواند راه گشا باشد.