الگوريتم سلسله مراتبي SBMR براي انتخاب بهترين راه دسترسي به معادن

جاده‌هاي معادن را مي‌توان به دو دسته تقسيم كرد. جاده‌هاي داخل محوطه معادن و جاده‌هاي دسترسي معدن به نقاط كليدي مقصد مانند كارخانه فرآوري يا نزديكترين بندر، شهر و روستاي مجاور. جاده‌هاي داخل محوطه معادن معمولاً داراي عمري كوتاه و با مشخصات فني پايين طرح و ساخته مي‌شوند و غالباً موقتي هستند. اما جاده‌هاي دسترسي به مراتب داراي كيفيت و مشخصات فني و عمر بالاتري و در بسياري موارد بسيار طويل‌تر هستند. بنابراين توجه ويژه به طراحي آنها مي‌تواند نقش موثري در بهره‌وري اقتصادي از معدن داشته باشد. در اين مقاله تلاش شده است تا الگوريتم مناسبي براي طراحي جاده‌هاي دسترسي معادن با روش تحليل سلسله مراتبي پيشنهاد شود. به منظور طراحي هر جاده‌اي، ابتدا بايد چندين مسير به عنوان گزينه‌هاي محتمل به لحاظ هندسي طرح شده و سپس با معيارهاي معيني با يكديگر مقايسه شوند. روش پيشنهادي SBMR براي اولين‌ بار و به منظور كمّي‌سازي معيارهاي تصميم‌گيري براي انتخاب بهترين گزينه ارائه شده است. در اين مدل كه بر اساس تحليل سلسله مراتبي بدست آمده هجده پارامتر در سه دسته كلي با معيارهاي فني، اقتصادي و محيطي در نظر گرفته شدند و ساختار نهايي مدل به صورت جداول معيني با سيستم امتياز‌دهي به هر پارامتر و در محدوده عددي صفر تا 100 پيشنهاد شده است. پس از تحليل و محاسبات لازم مشخص شد كه حساس‌ترين پارامتر، ميزان حجم ابنيه از معيارهاي فني با درصد اهميت 23.6 % بوده و ميزان پاكسازي زمين كمترين حساسيت را با 0.4 % داراست. با كمك اين سيستم مي‌توان نسبت به انتخاب گزينه بهينه در جاده‌هاي دسترسي به معادن به صورت تحليلي و مستدل اقدام نمود. به عنوان ارزيابي الگوريتم پيشنهادي، يك مطالعه موردي از معادن مس كرمان (نوچون) مورد بررسي قرار گرفت. به اين منظور چهار مسير انتخاب شده و كليه پارامترهاي آنها معين شدند. طول مسيرها به ترتيب عبارت بودند از 12، 14، 16 و 18 كيلومتر كه پس از محاسبات نهايي مسير دوم به طول 14 كيلومتر و با شيب متوسط 7 درصد و عرض 11 متر به عنوان گزينه برتر انتخاب شد.