تأثير درمان مبتني بر پذيرش و تعهد بر افزايش شفقت به خود، تحمل پريشاني، و تنظيم هيجان در دانش‌آموزان با اختلال اضطراب اجتماعي

زمينه و هدف: اضطراب اجتماعي يكي از ناتوان كننده ترين اختلالات اضطرابي است كه در زندگي شخصي، تعاملات اجتماعي، زندگي حرفه اي، و ساير ابعاد زندگي فرد، سازش نايافتگي ايجاد مي كند. در اين ارتباط پژوهش حاضر با هدف بررسي اثربخشي درمان مبتني بر پذيرش و تعهد بر افزايش شفقت به خود، تحمل پريشاني، و تنظيم هيجان در دانش آموزان با اختلال اضطراب اجتماعي انجام شده است. روش: در اين پژوهش از روش نيمه آزمايشي با طرح پيش آزمون پس آزمون با گروه گواه استفاده شد. جامعه آماري شامل تمامي دانش آموزان دختر متوسطه مبتلابه اختلال اضطراب اجتماعي شهر تهران در زمستان 1395 بودند كه از بين آنها تعداد 60 نفر انتخاب و به صورت تصادفي در دو گروه 30 نفرِ آزمايش و گواه جايدهي شدند. ابزار گردآوري اطلاعات شامل چهار پرسشنامه استاندارد اضطراب اجتماعي (كانور و همكاران، 2000)، شفقت به خود (نوربالا، 1392)، تحمل پريشاني (سيمون و همكاران، 2005)، و تنظيم هيجان (گارنفكس و همكاران، 2001) بوده است. برنامه درمان مبتني بر تعهد و پذيرش در 8 جلسه براي گروه آزمايش انجام شد. در پايان داده هاي به دست آمده با آزمون تحليل كوواريانس تك متغيره و چندمتغيره تحليل شدند. يافته ها: نتايج تحليل داده ها نشان داد كه درمان مبتني بر تعهد و پذيرش در كاهش اضطراب اجتماعي و افزايش شفقت به خود، افزايش تحمل پريشاني، و تنظيم هيجان دانش آموزان تأثير داشته است. همچنين نتايج تحليل كوواريانس نشان داد كه ميزان تأثير درمان مبتني بر پذيرش و تعهد بر كاهش اضطراب اجتماعي (F = 288.817, η = 0.535, p 0.05)، افزايش شفقت به خود كلي (F=149.196, η=0.62 ،p 0.05)، تحمل پريشاني كلي (F = 352.88, η = 0.56, p 0.05) و تنظيم هيجان (F = 185.842, η = 0.57, p 0.05) معنادار بوده است. نتيجه گيري: بر اساس يافته هاي حاصل از اين پژوهش مي توان گفت در درمان مبتني بر پذيرش و تعهد به دانش آموزان آموخته مي شود كه به جاي اجتناب فكري و عملي از افكار و موقعيت هايي كه در در جمع با آنها روبرو مي شوند با افزايش پذيرش رواني و ذهني نسبت به تجارب دروني، با اضطراب اجتماعي مقابله كنند. همچنين رويارويي فعال و مؤثر با افكار و احساسات، تغيير نگاه نسبت به خود، و بازنگري در ارزش ها و اهداف زندگي را مي توان از عوامل اصلي مؤثر در روش درمان پذيرش و تعهد دانست.