بررسي تأثير كاه و كلش گندم بر هدررفت خاك ناشي از فرسايش شياري در رديف‌هاي كشت در مراحل مختلف رشد گندم ديم

كشتزارهاي ديم واقع در اراضي شيبدار تحت انواع فرسايش آبي به ويژه فرسايش شياري قرار دارند. شدت فرسايش شياري در مراحل مختلف رشد گياه تغيير پيدا ميكند. اين پژوهش به منظور بررسي تأثير كاه و كلش گندم بر مقدار هدررفت خاك ناشي از فرسايش شياري در مراحل رشد گندم ديم انجام گرفت. آزمايش صحرايي در كشتزار ديم با شيب 10درصد با هفت سطح كاه و كلش گندم (صفر، 125 ،100 ،75 ،50 ،25و 150درصد پوشش سطح) در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. زمين به موازات شيب شخم زده شد و مقادير مختلف كاه و كلش بهطور جداگانه با خاك مخلوط شدند. مصرف مالچ در تيمار 100درصد برابر با 5.0كيلوگرم در هر متر مربع بود. شيارهايي مستقيم به عرض 20سانتيمتر و به طول 10متر در سه تكرار براي هر سطح مالچ به وسيله دستگاه كشت مشابه با جويچه هاي كشت گندم ديم ايجاد شد. فرسايش شياري در پنج مرحله رشد گندم (كاشت، سبز شدن، پنجه زني، ساقه روي و خوشه دهي) با استفاده از جرياني با دبي 2 ليتر بر دقيقه اندازه گيري شد. هدررفت خاك ناشي از فرسايش شياري در تيمارهاي مصرف كاه و كلش تحت تأثير مرحله رشد گندم قرار گرفت (P 05.0). هدررفت خاك ناشي از فرسايش شياري در تيمار 100درصد مصرف كاه و كلش در تمام مراحل رشد كمترين بود و به طور متوسط به اندازه 79درصد كمتر از تيمار شاهد بود. بين تيمار 100درصد كاه و كلش گندم با سطوح بالاتر كاه و كلش (125و 150درصد پوشش سطح) تفاوتي معني دار از نظر شدت فرسايش شياري يافت نشد. در هر هفت سطح كاه و كلش گندم مرحله سبز شدن حساسترين مرحله رشد بين كل مراحل رشد به فرسايش شياري بود. اين نتيجه به دليل ضعف پوشش گياهي و رطوبت بالاي خاك در اين مرحله بود. در اين مرحله از رشد مصرف 100درصد كاه و كلش معادل با 5تن در هكتار منجر به كاهش حدود 71درصد فرسايش شياري (009.0گرم بر متر مربع بر ثانيه يا 34.0تن در هكتار در هر رخداد باران يك ساعتي) در جويچه هاي كشت شد.