تغييرات مكاني وضعيت حاصلخيزي خاك شاليزارهاي بخش جنوبي دشت فومنات

ارزيابي جامع كيفيت خاك هاي كشاورزي براي تصميم گيري هاي خردمندانه كه سبب توليد پايدار و حفظ محيط زيست مي شود، ضروري است. بسياري از مطالعات نشان دادند كه شاخص كيفيت خاك كه بر اساس تركيبي از ويژگي هاي خاك است در مقايسه با ويژگي هاي فردي خاك بهتر مي تواند شرايط خاك را توصيف نمايد. در اين تحقيق براي ارزيابي كيفيت خاك اراضي شاليزاري نيمه جنوبي دشت فومنات ابتدا با استفاده از تجزيه به مؤلفه هاي اصلي يك مجموعه داده هاي حداقل تهيه و سپس ويژگي هاي كمي خاك از طريق نمره دهي كيفي شد. در نهايت با وزن دهي به هر ويژگي (از طريق روش تجزيه به مؤلفه هاي اصلي) ، شاخص كيفيت خاك (SQI) بدست آمد و در نرم افزار GIS به پهنه تبديل شد. نتايج نشان داد، بيشتر خاك ها (97 درصد نمونه خاك ها) هدايت الكتريكي كمتر از 2 دسي زيمنس بر متر در گروه خاك هاي طبيعي و بدون محدوديت  قرار داشتند. بيشتر خاك هاي اراضي شاليزاري مورد مطالعه داراي pH مناسب و بدون محدوديت خاص بود. ميانگين حسابي غلظت فسفر قابل استفاده به علت وجود تعدادي نمونه با غلظت زياد از حد بحراني آن (12 ميلي گرم در كيلوگرم) بيشتر بود، اما در بيش از 50 درصد منطقه وضعيت نامطلوب فسفر وجود داشت. نزديك به 76 درصد مناطق مورد بررسي داراي نيتروژن كل بالاتر از 2/0 درصد بودند كه نشان دهنده ي كفايت نسبي اين عنصر غذايي در بيشتر اراضي است. غلظت پتاسيم قابل استفاده در بيشتر مناطق مورد بررسي كمتر از حد بحراني بود. بازنمايي شاخص كيفيت خاك نشان داد كه بخش محدودي از اراضي شاليزاري كه داراي كيفيت حاصلخيزي بدي بودند عمدتا متاثر از محدوديت عوامل ذاتي وايستاي خاك مانند رس، كربن آلي و گنجايش تبادل كاتيوني خاك بودند، اما بيشتر اراضي مورد مطالعه داراي كيفيت حاصلخيزي متوسط بوده و مهمترين عامل محدود كننده آن كمبود عناصر غذايي فسفر و پتاسيم قابل استفاده است. اين در حاليست كه مصرف كودهاي فسفر و پتاسيم در اين ناحيه كم است.