تأثير كربن آلي، كربنات كلسيم فعال و رس بر فسفر قابل جذب در برخي خاك‌هاي آهكي استان كرمان

قابليت جذب فسفر در خاك توسط واكنش هاي جذب و رهاسازي كنترل مي شود. اين واكنش ها تحت تأثير ويژگي هاي فيزيكي و شيميايي خاك هستند. براي بررسي اثرات كربنات كلسيم فعال، رس و كربن آلي بر رفتار جذب فسفر در خاك هاي آهكي استان كرمان از خاك هاي رديف هاي پستي و بلندي نگارلاله زار و بافت ارزوئيه نمونه برداري انجام گرفت. هم دماهاي جذب فسفر در خاك با استفاده ازروش تعادلي تعيين و ارتباط فسفر جذب شده با غلظت تعادلي فسفر به وسيله معادلات لانگموير، فروندليچ و ون هاي مطالعه شد. نتايج نشان داد معادله لانگموير با بيشترين ضرايب تبيين (0.978) و كمترين خطاي استاندارد تخمين (0.027) بهترين برازش را بر داده هاي جذب فسفر نشان داد. حداكثر جذب فسفر (qmax) و حداكثر ظرفيت بافري فسفر با افزايش ميزان كربنات كلسيم فعال افزايش پيدا كردند به طوري كه با افزايش كربنات كلسيم فعال از 7.68 درصد به 18.25 درصد، qmax از 655 به 1025 (ميلي گرم بر كيلوگرم) و حداكثر ظرفيت بافري فسفر از 114 به 243 ليتر بر كيلوگرم افزايش يافت. در حاليكه با افزايش كربن آلي در خاك هاي مورد مطالعه از 1.74درصد به 7.8 درصد، qmax از 701 به 535 ميلي گرم بر كيلوگرم و حداكثر ظرفيت بافري فسفر از 90 به 44 ليتر بر كيلوگرم كاهش پيدا كرد. نياز استاندارد فسفر محاسبه شده در غلظت تعادلي 0.3 ميلي گرم فسفر در ليتر با استفاده از معادله ون هاي با مقدار رس (**0.80=r) و كربنات كلسيم فعال (**0.77=r)همبستگي مثبت و با كربن آلي (*0.63=r) و فسفر قابل استفاده خاك (*0.61=r)همبستگي منفي و معني دار نشان داد. حداكثر ظرفيت بافري و نياز استاندارد فسفر مربوط به خاك هاي مناطق ارزوئيه و نگار با بيشترين درصد كربنات كلسيم فعال و رس بود، در حاليكه در خاك هاي مناطق لاله زار و بافت به علت دارا بودن كربن آلي بيشتر و كربنات كلسيم فعال كمتر، كمترين نياز استاندارد فسفر به دست آمد. به طور كلي، جذب فسفر در خاك هاي مورد مطالعه تحت تأثير مقدار رس، كربنات كلسيم فعال و كربن آلي است.