بررسي آماري نقش موالي خاندان اشعري در كتب اربعه شيعه

موضوع پژوهش حاضر، بررسي آماري نقش موالي خاندان اشعري در كتب اربعه شيعه است كه در آن، تعداد احاديث نقل شده از چهار تن از محدثان قمي قرن ‌سوم و اوايل قرن‌ چهارم هجري به نام‌هاي احمد بن محمد بن ‌خالد برقي، محمد بن ‌حسن‌ صفار قمي، علي بن ابراهيم بن ‌هاشم‌ قمي و محمد بن ‌‌يحيي ‌‌العطار در كتاب‌هاي الكافي، من‌ لايحضره‌ الفقيه، تهذيب‌‌الاحكام و الاستبصار في‌ مااختلف‌ من‌ الاخبار، نقش و تأثير اين محدثان را بررسي مي‌نمايد. با توجه به اهميت و برجستگي مكتب حديثي قم و راويان اين شهر در اين‌ دوره تاريخي، ميزان تأثيرگذاري محدثان قمي بر تأليف اين كتب و تأثير وضعيت اين اجتماع شيعي بر روايات نقل‌شده از اين راويان، مسأله اصلي پژوهش حاضر است. روش پژوهش توصيفي و گردآوري داده‌ها بر منابع كتابخانه‌اي مبتني است. نتيجه به‌دست آمده از اين‌ پژوهش، نشان مي‌دهد كه فارغ از احاديث مشترك، در سند بيش از 43% احاديث كتب اربعه نام اينان ديده مي‌شود كه در كتاب كافي اين ‌رقم بيش از 75% احاديث را شامل مي‌گردد كه اين به نقش پررنگ راويان قمي اشاره دارد. بيش‌ترين احاديث نقل‌شده از اينان، مربوط به احكام ازدواج است و كم‌ترين به احكام جهاد اختصاص دارد، اما در مقابل بيش‌ترين درصد روايات نقل‌شده از اين راويان در باب جهاد است.