اثرات تيمارهاي دودي بر جوانه‌زني بذرهاي استراتيفيكاسيون شده گياه دارويي-مرتعي كما (Boiss. Ferula ovina)

گياه كما (Apiaceae)Ferula ovina Boiss. يك گياه چندساله دارويي در مراتع و مناطق كوهستاني مرتفع ايران است. جمعيت اين گونه دارويي مرتعي ارزشمند به‌دليل بهره‌برداري بي‌رويه، تغيير شرايط اقليمي همين‌طور كمون بذرهاي آن در زمان بلوغ رو به كاهش است. در اين تحقيق براي نخستين بار اثر تيمارهاي دودي (ذرات دود و دو روش تهيه عصاره دودي) حاصل از سوختن كاه گندم بعد از اعمال دوره هاي مختلف استراتيفيكاسيون سرد (0، 7، 15 و 30 روز) بر جوانه زني بذرهاي كما مطالعه شد. بر اساس نتايج، استراتيفيكاسيون باعث تغيير سطح كمون و افزايش درصد و سرعت جوانه زني بذرهاي كما به طور معني دار نسبت به شاهد شد. اعمال تيمار ذرات دودي بعد از استراتيفيكاسيون، سرعت و درصد جوانه زني بذرها را نسبت به شاهد افزايش داد. بيشترين افزايش درصد جوانه زني نسبت به شاهد (20 درصد) در تيمار 2 دقيقه مجاورت با ذرات دود بعد از 7 روز استراتيفيكاسيون سرد مشاهده شد. دو روش عصاره دودي مورد استفاده در اين تحقيق در دامنه 0.001 و 0.01 نسبت حجمي بعد از استراتيفيكاسيون جوانه زني بذر را افزايش دادند به‌طوري‌كه بيشترين درصد جوانه زني (80 درصد) از نسبت 0.001 محلول آبي كاه نيم سوز بعد از 30 روز استراتيفيكاسيون به دست آمد، اما محلول پايه دود آب منجر به كاهش درصد جوانه زني در تيمارهاي 0 و 30 روز استراتيفيكاسيون و توليد گياهچه هاي ضعيف در تمامي دوره هاي استراتيفيكاسيون شد. به‌طوركلي، نتايج اين تحقيق نشان داد كه اعمال تيمارهاي دودي در اين مطالعه سرعت و درصد جوانه زني بذرهاي استراتيفيكاسيون شده كما را بهبود مي‌بخشد.