وردايي زماني-مكاني و نقطه تغيير شاخص جذب هواويز (AAI) ايران مبتني بر برونداد سنجنده هاي TOMS و OMI

هدف از اين پژوهش وردايي زمانيمكاني و نقطه تغيير شاخص هواويز (AI) فصلي در ايران است. در اين راستا داده هاي سنجنده TOMS دو ماهواره Nimbus 7 (1979-1992) و Earth Probe (1996-2005) و سنجنده OMI (2005-2015) ماهواره EOS Aura اخذ و از آزمون Buishand براي شناسايي نقطه تغيير شاخص هواويز استفاده شد. نتايج نشان داد بيشينه شاخص هواويز در دوره گرم سال و بهار به‌دليل كاهش ميزان رطوبت خاك و فعال شدن چشمه هاي گردوخاك، بيشينه شاخص هواويز فصلي را دارا مي باشد. همچنين فصل زمستان به‌دليل اثر كنترلي بارش مقدار هواويز كمتري را دارا است. گردش منطقه اي وردسپهر نيز نقش شايان توجهي در وردايي هواويزها در ايران دارند به‌طوري‌كه  باد شمال تابستانه، الگوهاي ديناميكي و گرمايي غرب آسيا و كم‌فشار گرمايي سِند بيشترين نقش را در افزايش هواويزهاي ايران دارند. همچنين شاخص هواويز (AI) حساسيت بالايي به ارتفاع لايه مرزي وردسپهر دارد چرا كه بيشينه ارتفاع لايه مرزي با مناطقي است كه شار گرمايي قابل‌ملاحضه اي وجود داشته باشد و شار گرماي نهان به‌علت فقدان پوشش گياني و منابع آب كم است. ميانگين شاخص هواويز (AI) پس از نقطه تغيير بيشتر از پيش از نقطه تغيير بوده است كه نشان‌دهنده افزايش شاخص هواويز در ايران است. سال هاي 1983، 2000 و 2007 به ترتيب براي ماهواره هاي Nimbus7، EP و Aura به‌عنوان سال هاي ميانگين جهش در سري زماني تشخيص داده شدند كه مي توان اين سه سال را به‌عنوان گرانيگاه دوره فعال و غيرفعال شاخص هواويز در ايران در دوره مورد مطالعه ياد كرد.